چکیده:
آنچه در روایتشناسی ساختارگرا مورد بررسی قرار میگیرد، جنبههای ساختاری، زبانی و روایی یک اثر است. ساختارگرایان با واکاوی کلیت متون و قالبهای ادبی و تجزیۀ آن به واحدهای کوچکتر (تا جایی که دیگر قابل تجزیه نباشد) بر آنند تا به تعریف دستور زبانی برای انواع روایتها دست یابند. پراپ از جمله روایت شناسانی بود که با بررسی کلیت ساختار صد قصۀ روسی و تجزیۀ آنها به اجزای کوچکتر، ضمن بیان خویشکاریهای تکرار شونده، به تعریف دستور زبان روایی این قصهها دست یافت. مناظره در دیوان پروین اعتصامی عاملی است که سبب شده پروین را صاحب سبکی مستقل بدانند. این امر نشان میدهد که یکی از دلایل موفقیت مناظرات پروین گذشته از تنوع نوآوریهایی که در شخصیتهای مناظره داشته است، تسلط و بهکارگیری زبانی سخته و صیقل یافته، محتوایی ناب و امروزی، خاصه در مسائل اجتماعی فرهنگی زمان خویش است. پژوهش حاضر به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتابخانهای با تکیه بر مناظرات پروین اعتصامی به عنوان گونهای از ادبیات تعلیمی، در گام اول به تعریف دستور زبان روایت در ادبیات تعلیمی میپردازد و سپس در صدد است تا ساختار روایت، موقعیتهای روایتشنو (مخاطب) و محتوای این مناظرات را نیز از دیدگاه علم روایتشناسی مورد بررسی قرار دهد. نتایج پژوهش حاضر نشان میدهدکه در ادبیات تعلیمی (روایتشنو) در مرکز روایت قرار دارد و نسبت به دیگر عناصر روایت برجسته تر است. همچنین در مناظرات پروین گونۀ روایتشنو از نوع روایتشنو بیرونی است و گاه تبدیل به پنهان شنو میشود.
خلاصه ماشینی:
دستور زبان روايت در ادبيات تعليمي (با تکيه بر ساختار روايت و جايگاه روايت شنو در مناظرات پروين اعتصامي) دکتر الياس نورايي - ليدا عزيزي چکيده آنچه در روايت شناسي ساختارگرا مورد بررسي قرار ميگيرد، جنبه هاي ساختاري، زباني و روايي يک اثر است .
پژوهش حاضر به شيوة توصـيفي- تحليلـي و بـا بهـره گيـري از منـابع کتابخانه اي با تکيه بر مناظرات پروين اعتصامي به عنوان گونه اي از ادبيات تعليمـي، در گام اول به تعريف دستور زبان روايت در ادبيات تعليمي ميپردازد و سـپس در صـدد است تا ساختار روايت ، موقعيت هاي روايت شنو (مخاطب ) و محتواي اين منـاظرات را نيز از ديدگاه علم روايت شناسي مورد بررسي قرار دهد.
اين پژوهش بر آن است تا با تحليل ساختار و محتـواي مناظرات پروين اعتصامي به بررسي دستور زبان روايـت آن بـه عنـوان ادبيـات تعليمـي بپردازد و موقعيت هاي روايت شنو آن را مورد واکاوي قرار دهد لذا سؤالات اساسي کـه پيکرة پژوهش حاضر را تشکيل مي دهد اين گونه مطرح مي شود که : ١) جايگاه راوي، متن و روايت شنو در ادبيات تعليمي چگونه است ؟ ٢) گونۀ روايت شنو در مناظرات پروين از کدام نوع است ؟ ٣) مناظرات پروين به لحاظ محتوا و گونه به چند دسته تقسيم مي شود؟ پيشينۀ پژوهش در زمينۀ اشعار پروين اعتصامي و محتواي آن پژوهش هاي فراواني انجـام شـده اسـت .
ادبيات تعليمي يکي از گونه قالب هاي روايي است که با تکيـه بر روايت شناسي ساختارگرا داراي دستور زبان روايي مختص خويش اسـت .