چکیده:
از آنجا که از رهگذر بررسی ادبیات به گونة تطبیقی ارزش آثار ادبی هرچـه دقیـق تـر و بهتر نمایان می شود، لذا در این مقاله سعی شده است ضمن تعریف مرثیه و ذکـر انـواع آن، به معرفی مختصری از زندگی نامة غلامرضـاخان ارکـوازی، شـاعر نـامآور ادبیـات کـردی، پرداخته شود و بعـد از معرفـی مراثـی هـر دو شـاعر، موضـوعات، مـضامین و برخـی وجـوه ساختاری مرثیة ترنم المصاب خاقانی در مرگ فرزندش رشیدالدین و مرثیـة بـاوهیـال غـلام رضاخان ارکوازی در مرگ فرزندش احمدخان- که به زبـان کـردی سـروده شـده اسـت - مورد بررسی قرار گیرد. این دو مرثیه بیانگر عاطفه ، تخیل و احساسات این دو شاعر نـامآور در عرصة ادبیات فارسی و کردی است که هرکدام در نوع خود کم نظیر اسـت . بررسـی دو مرثیه نشان می دهد که آنها از نظر قالب و وزن با هم مشابهتی ندارنـد، امـا مـضامین هـر دو سروده، نحوة رفتار و موضع گیری هر دو شاعر و حالاتشان شباهت های فراوانی با هـم دارد؛ همچنین علی رغم این که قصیدة ترنم المصاب از عناصر زبـانی بـه مراتـب بیـشتر بهـره بـرده است ، شعر ارکوازی از نظر عنصر عاطفه قویتر است
خلاصه ماشینی:
« بررسی تطبیقی مرثیة ترنم المصاب خاقانی و باوه یال غلام رضاخان ∗ ارکوازی» (علمی - پژوهشی ) دکترهادی یوسفی استادیار دانشگاه پیام نور حجت الله عزیزی دانشجوی کارشناسی ارشدزبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور سنندج چکیده از آنجا که از رهگذر بررسی ادبیات به گونة تطبیقی ارزش آثار ادبی هرچـه دقیـق تـر و بهتر نمایان می شود، لذا در این مقاله سعی شده است ضمن تعریف مرثیه و ذکـر انـواع آن، به معرفی مختصری از زندگی نامة غلامرضـاخان ارکـوازی، شـاعر نـامآور ادبیـات کـردی، پرداخته شود و بعـد از معرفـی مراثـی هـر دو شـاعر، موضـوعات، مـضامین و برخـی وجـوه ساختاری مرثیة ترنم المصاب خاقانی در مرگ فرزندش رشیدالدین و مرثیـة بـاوهیـال غـلام رضاخان ارکوازی در مرگ فرزندش احمدخان- که به زبـان کـردی سـروده شـده اسـت - مورد بررسی قرار گیرد.
قـصیدهی تـرنم المـصاب خاقـانی و بـاوهیـال غلامرضاخان ارکوازی از آن جمله است که علی رغم فاصلة زمانی ، مکانی و همزبان نبـودن دو شـاعر، مرثیـه هـای آن دو در مـرگ فرزنـد اشـتراکات، مـشابهت هـا و در برخـی مـوارد اختلافهایی دارد؛ بنابراین یکی از وجوه اهمیت بررسی این موضوع، پی بردن بـه نزدیکـی و مشابهت های عنصر عاطفه و تخیل بین دو شاعر در یک موضوع مشترک و یا افتـراق بـین آنهاست و سؤال اصلی پژوهش حاضر این اسـت کـه اشـتراکات و نکـات اختلافـی بـین دو مرثیة باوهیال وترنم المصاب از دیدگاه مضمون و ساختار کدامند؟ ١-٢- پیشینة تحقیق بررسی پژوهش های پیشین نـشان مـی دهـد کـه زنـدگی خاقـانی و اشـعار او بـه دلیـل تأثیرگذاری در ادب فارسی همواره مورد توجـه بـوده و از زوایـای مختلـف مـورد بحـث و بررسی قرار گرفته است .
(
, 
, 
)
