چکیده:
هدف: روش تدریس کاوشگری علمی میتواند مشکلات ناشی از روش تدریس سنتی را حل کند و فراگیران را به کشف، تفکر و حل مسأله وادارد، براین اساس هدف این مقاله بررسی تأثیر روش تدریس کاوشگری علمی بر رشد دانش فراشناختی دانشآموزان در درس علوم تجربی چهارم ابتدایی میباشد. روش: این پژوهـش، آزمـایشی و از نـوع طـرح پیشآزمـون- پسآزمون با دو گروه کنترل و آزمایش میباشد. جامعهی آماری این پژوهش شامل دانشآموزان ابتدایی پایه چهارم شهر مشهد بود که 44 نفر از آنان به شیوهی نمونهگیری خوشهای انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامهی دانش فراشناختی است که ضریب پایایی آن با روش آلفای کرونباخ در پیشآزمون 0/69 و در پسآزمون 0/79 بهدست آمد. یافتهها: دادههای جمعآوری شده با استفاده ازآمار توصیفی و آزمون تحلیل کوواریانس یکراهه و چندمتغیره تحلیل شد. یافتهها نشان داد که میانگین گروه آزمایش و کنترل در پیشآزمون تفاوت چندانی ندارد، اما در پسآزمون، میانگین گروه آزمایش از گروه کنترل بیشتر بود و با کنترل نمره پیشآزمون، بین نمرات دانش فراشناخت دوگروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری مشاهده شد(0/001<p).نتیجهگیری: نتایج نشان داد که تدریس کاوشگری علمی بر رشد دانش فراشناخت دانشآموزان بهطورکلی در هر سه مؤلفهی دانش شخص، دانش تکلیف و دانش راهبرد تأثیر داشته است(0/001<p).
خلاصه ماشینی:
"با توجه به اینکه فراشناخت یکی از موضوعات مهم در فرآیند آموزش میباشد و همانطور که بیان شد فراشناخت از دیدگاه صاحبنظرانی چون فلاول و کراس پاریس میتواند زمینهی یادگیری و پیشرفت تحصیلی بالاتریی را فراهم کند، و از سوی دیگر ماهیت برنامه درسی علوم تجربی از دیدگاه صاحبنظرانی چون سونسون، مونتاگیو و باس مبتنی بر اکتشاف، جستوجوگری و حلمسأله میباشد، بنابراین از دیدگاه صاحبنظرانی چون کراج سیک وهمکاران و آزینر رشد و توسعه فراشناخت ضرورت استفاده از روشهای تدریس ویژه از جمله کاوشگری علمی را ایجاب میکند بنابراین مطالعه حاضر با هدف تعیین نقش روش تدریس کاوشگری علمی بر رشد دانش فراشناختی دانشآموزان انجام میپذیرد تا براساس نتایج حاصل به این سؤالات پاسخ داده شود: آیا استفاده از روش تدریس کاوشگری علمی در درس علوم تجربی میتواند منجر به رشد دانش فراشناخت در دانشآموزان گردد؟ آیا سهم کاربرد روش تدریس کاوشگری علمی در هر سه مؤلفهی دانش فراشناخت در پیش بینی واریانس معنادار است؟ Perner Peri Hallahan and Kaufman Celbend club روش تحقیق روش این پژوهش، آزمایشی و از نوع طرح پیشآزمون - پسآزمون با گروه کنترل میباشد که با نمادهای زیر بیان میشود: جدول 1: نمادهای طرح مورد استفاده در مطالعه E O X O´ C O₁ O´₁ در طرح مزبو E نشانه گروه آزمایش، C نشانه گروه کنترل، O نشانه پیشآزمون، O´نشانه پسآزمون ، Xنشانه متغیر مستقل (روش تدریس کاوشگری) است.
بنابراین از آنجا که پرنر (2000) معتقد است که میتوان راهبردهای فراشناختی را به دانشآموزان آموزش داد تا بهدرسـتی از آن استـفاده کنند و سطح یادگیری خود را بالا ببرند و باتـوجه به اینکه فراشناخت بهگونهای نیست که خارج از یک فرآیند به یادگیرنده آموخته شود، بلکه بیشتر مهارتهایی است که میتوان در قالب یک رفتار به رشد آن کمک کرد و همچنین با توجه به نقش مؤثر روش تدریس کاوشگری علمی در بهبود این امر، انتظار میرود برنامهریزان و دستاندرکاران تعلیم و تربیت و نظامهای آموزشی، شرایط استفاده از الگوهای تدریس فعال را برای معلمان فراهم نمایند تا یادگیرنده بتواند با رشد دانش فراشناختی خود بهگونهای مناسب و شایسته از آن استفاده کند و تجارب فراشناختی و احساسی خود را در ارتباط با محتوای یادگیری بهگونهای تنظیم کند که بهترین بهرهوری را در یادگیری خود داشته باشد."