چکیده:
آموزش عالی در طول دو دهه گذشته با چالشهای مختلفی مواجه بوده است که باعث شده تا تضمین کیفیت آموزش عالی اولویت نخست مدیریت نظام آموزش عالی گردد. بر این اساس کشورهای مختلف در دهه های اخیر کوشش های فزاینده ای را در این باره به عمل آورده اند و با استفاده از روش های مختلف ارزیابی و تضمین کیفیت سعی در اعتبارسنجی کیفیت دروندادها/ فرایندها/ بروندادها/ پیامدها از یک سو و ممیزی سازوکارها/ رویه ها/ ساختارها از سوی دیگر داشته و دارند. در دهه های اخیر در خصوص اعتبارسنجی در نظام دانشگاهی ایران، در قالب فرایندهای ارزیابی درونی و بیرونی اقداماتی انجام شده است، ولی متاسفانه هنوز در خصوص ممیزی اقدامی صورت نگرفته است. این تحقیق درصدد است تا با بهره گیری از پیشینه ممیزی در سطح جهانی و اجماع نظر جامعه دانشگاهی کشور به طراحی الگوی ممیزی کیفیت در نظام دانشگاهی ایران بپردازد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که عوامل مدیریت کیفیت تدریس- یادگیری، مدیریت کیفیت پژوهش، ماموریت، اهداف سازمانی و مدیریت نهادی، مدیریت کیفیت تعامل با جامعه (مشارکت اجتماعی)، مدیریت کیفیت منابع انسانی، مدیریت کیفیت خدمات پشتیبانی، مدیریت کیفیت نظام ارزیابی و تضمین کیفیت از اهمیت بسیاری برخوردارند. بر اساس نتایج پژوهش الگوی ممیزی در دو بعد عوامل و ملاک ها و فرایند اجرا طراحی و ترسیم شده است. علاوه بر این پیشنهادهایی نیز برای اجرای موثر ممیزی در نظام دانشگاهی ایران ارائه شده است.
Over the past two decades، higher education has faced with the challenges and quality assurance is the first priority in management of higher education. Accordingly، several countries have increased efforts using various methods of evaluation and quality assurance to try for accreditation of input، process، output and audit of mechanisms، processes and structures in higher education. In this regard، accreditation processes (internal and external evaluation) have been conducted at universities of Iran but unfortunately nothing has been done about the audit. Therefore، this study is sought to use audit world Literature and consensus in the academic community of Iran to design quality audit model in the university system. The results show that quality management of teaching - learning، quality management of research، mission، goals& institutional management، quality management of interaction with society (social participation)، quality management of human resources، quality management of support services، quality management of assessment and quality assurance system are in order of importance. So، the audit pattern has been designed in two dimensions of criteria and process. In addition، the recommendations of the action to effectively implement the audit in Iranian universities are provided.
خلاصه ماشینی:
جهاني شدن ، توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات ، رشد فزاينده تقاضاي اجتماعي براي آموزش عالي و به تبع آن افزايش فزاينده دانشجويان و رقابت با ساير بخش هاي اقتصادي و اجتماعي براي کسب منابع ، کاهش منابع مالي دولتي و فشار مستمر از سوي جامعه ، کارفرمايان ، دانشجويان و ساير نهادهاي ذينفع براي مسئوليت پذيري، شفافيت امور، پاسخگويي و اطمينان دهي در خصوص کيفيت علمي از جمله اين چالش ها محسوب شده و نظام هاي دانشگاهي را ملزم به طراحي و استقرار ساختارها و رويه هايي براي تضمين کيفيت خود و پاسخگويي بيشتر نموده است .
European Network for Quality Assurance in Higher Education ١- ارزيابي ١: ارزيابي اصطلاحي کلي است که براي رويه هاي تضمين کيفيت مورد استفاده قرار مي گيرد و با داوري درباره «ارزش »٢ يا «شايستگي »٣ پديده هاي مورد ارزيابي، مترادف است .
1. Cheng به طور کلي مميزي مؤسسه اي يکي از روش هايي است که متولي امر کيفيت آموزش عالي، با آن مسئوليت هايش را در خصوص تضمين کيفيت از مرحله طرح ريزي به مرحله عمل ميرساند و بر سياست ها، نظام ها، رويه ها، راهبردها و منابع مؤسسات براي مديريت کيفيت فعاليت ها و کارکردهاي اصلي آموزش و يادگيري، پژوهش و خدمات تخصصي و ارتباط و تعامل با جامعه و نيز خدمات حمايتي و پشتيبان علمي متمرکز ميشود (کميته کيفيت آموزش عالي، ٢٠٠٧).
(
, 
, 
)
