چکیده:
تغییرات اقلیمی پیامدهای ژئوپلیتیکی مهمی را به دنبال دارند. در دهه گذشته مهمترین تغییر اقلیمی گرم شدن کره زمین بوده است . با گرم شدن کره زمین یکی از مناطقی که اهمیت آن افزایش یافته ، قطب شمال است . قطب شمال در طول چند دهه گذشته حدود دو برابر بیشتر از بقیه جهان گرمتر شده است و پیش بینی میشود در اواخر دهه ٢٠٣٠ این منطقه عاری از یخ گردد. این تغییرات اقلیمی قطب شمال را به جبهه مرکزی دیدگاههای ژئوپلیتیکی جدید جهان تبدیل کرده و فرصت ها و چالش هایی را ایجاد کرده است . قطب شمال دارای ذخایری عظیمی از منابع طبیعی است و با ذوب یخ ها برای اولین بار در تاریخ مدرن در مقیاس وسیعی دسترسی به ایـن منـابع بـه ویـژه هیدروکربن ها امکانپذیر میشود؛ همچنین با کاهش کلاهک یخی ، مسیرهای دریایی جدیدی به وجود میآید که با کوتاه کردن مسیرهای دریانوردی ، تجارت و ژئوپلیتیک جهانی را تغییر خواهند داد. این مقاله با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است و نقطه تمرکز آن این مسئله است که در شرایط جدید قطب شمال بـا چـه چالش های ژئوپلیتیکی مواجه است . نتایج تحقیق نشان میدهد قطب شمال با چالش هایی ماننداختلافات ارضی و ادعاهای متداخل بر سر فلات قاره، افزایش نظامی گری در قطب شمال، تمایلات استقلالطلبانه جوامـع بـومی ، اختلافات بر سر نحوه عبور و مرور از گذرگاههای دریایی و ... مواجه است و این چالش ها ناشی از تمـایلات قلمروخواهانه کشورهای ساحلی و غیرساحلی و جوامع بومی می باشد.
خلاصه ماشینی:
"نقشه شماره ٣: ذوب شدن یخ ها بین سالهای ٢٠٠٥-١٩٩٠(٦ :٢٠٠٨ ,Huebert) گرم شدن قطب شمال و آب شدن یخ های آن، از دو جهت باعث اهمیت ژئوپلیتیکی قطب شمال میشود: منافع اقتصادی نفت و گاز فلات قاره به ویژه به دنبال افزایش سریع قیمت های انرژی ؛ و صرفه جویی در زمان و سوخت در نتیجه ایجاد مسیرهای جدید حمل و نقل دریایی(١٨ :٢٠١١ ,Antrim) در زیر به این دو مسئله پرداخته میشود: الف : منابع انرژی در حال حاضر قطب شمال یک دهم از تولید نفت و یک چهارم از تولید گاز جهان را بر عهده دارد که ٨٠ درصد تولید نفت و ٩٩ درصد تولید گاز از مناطق قطبی روسیه میباشد( ,Rowe ٤ :٢٠١١).
شکل شماره ٢ چالش های ژئوپلیتیک قطب شمال را در نتیجه تغییرات اقلیمی به خوبی نشان میدهد: فعالیت های انسانی و طبیعی انتشار گازهای گلخانه ای تغییر اقلیم گرم شدن کره زمین با تشدید بیشتر در قطب شمال ذوب شدن یخ های قطب شمال منابع عظیم طبیعی (انرژی) موقعیت ژئوپلیتیکی مسیرهای دریایی جدید چالش های ژئوپلیتیکی قطب شمال چالش های ناشی از تمایلات قلمروخواهانه کشورهای ساحلی و غیر ساحلی- اختلافات ارضی و ادعاهای متداخل کشور های ساحلی- اختلاف بر سر نحوه عبور و مرور از گذرگاههای دریایی- افزایش قدرت روسیه - افزایش نظامیگری در قطب شمال - حضور و رقابت کشورهای غیرساحلی در قطب شمال- تمایلات استقلالطلبانه جوامع بومی شکل شماره ٢: چالش های ژئوپلیتیک قطب شمال در نتیجه تغییرات اقلیمی ٦- نتیجه گیری تغییرات اقلیمی به یکی از مهمترین مسائلی تبدیل شده که از اواخر قرن بیستم ذهن اندیشمندان را به خود مشغول کرده است و یکی از بزرگترین چالش های پیش روی جهان امروز به شمار میرود که در اثر عوامل طبیعی و انسانی به ویژه انتشار گازهای گلخانه ای به وسیله انسان در حال رخ دادن است ."
(
, 
, 
)
