چکیده:
تفسیر موضوعی باهدف کشف دیدگاه های قرآن در مسائل مختلف اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی و ... به مثابه روشی نو در فن تفسیر به شمار می آید و اصطلاح جدیدی است که در قرن اخیر و در پرتو نهضت رجوع به قرآن کریم به بار نشسته است . هرچند در پیشینه تاریخی آن ، به شکل های دیگری مطرح بوده است . آیت الله جوادی آملی ازجمله مفسرانی است که در این زمینه ، تلاش علمی نموده و از آثار قلمی وبیانی ایشان مجموعه نفیس «تفسیر موضوعی قرآن کریم » تدوین و عرضه شده است . این نوشتار جهاد علمی این مفسر را در ابعاد مختلف روش تفسیر موضوعی محور تحقیق خود قرار داده تا ضمن معرفی این مجموعه وارائه مدلی برای رویکرد موضوعی به تفسیر آیات ، گامی در جهت دستیابی به روش صحیح تفسیر موضوعی بردارد.
خلاصه ماشینی:
ازآنجا که محور اصلی و گام نخستین در تفسیر موضوعی، انتخاب موضوع است ، دامنه موضوعات و شیوه انتخاب موضوع در این مجموعه مد نظر قرار گرفته سپس به مبانی تفسیر موضوعی و مراحل آن از منظر استاد و تطبیق آن با شیوه کار ایشان در متن تفسیر موضوعی، جایگاه تفسیر ترتیبی در فهم آیات گزینش شده با اصول متعارف تفسیری و سرانجام به گرایش و رویکرد مفسر و تأثیر آن در تفسیر آیات و تبیین موضوعات اشاره شده است .
مثلا در تفسیر «هدایت در قرآن » مباحث کتاب در پنج بخش تدوین شده است : بخش یکم : کلیاتی درباره هدایت (در نه فصل ) بخش دوم : منشأ و مظاهر هدایت خداوند (در دو فصل ) بخش سوم : انواع رسالت ها و هدایت های قرآن (در هفت فصل ) بخش چهارم : راه یابی انسان به هدایت قرآن (در سه فصل ) بخش پنجم : مبدأ و مظاهر ضلالت و راه گریز از آن (در شش فصل ) تمام این بخش ها و فصل ها که تحلیل و تفسیر بعدی از ابعاد موضوع را در بردارند، حاصل نگاه جامع مفسر در استخراج و جمع بندی آیات است و از سوی دیگر از توانمندی و تسلط تحسین برانگیز و انس دیرینه ایشان با کلام الهی حکایت دارد.
به طوری که برخی موضوعات به دلیل نگاه جامع مفسر و پرداختن به ابعاد و جزئیات و ویژگی های متعدد موضوع ، دو جلد از این مجموعه را به خود اختصاص داده است ؛ مثلا جلد چهارم و پنجم به تحلیل و تفسیر معاد در قرآن اختصاص یافته و سیره پیامبران در قرآن در جلدهای ششم و هفتم تبیین شده است و...
(
, 
, 
)
