چکیده:
محوطه های متعدد باستانی در منطقۀ کاشان وجود دارد که به دلیـل عـدم پوشـش برنامـه هـای پژوهشی باستانشناسی، همچنان ناشناخته باقی مانده یا مورد غفلـت قـرار گرفتـه انـد. محوطـۀ فیض آباد یکی از این دست محوطه هاست که خوشبختانه با اقبال روبه رو گشـته و مـدتی پـس از شناسایی، مورد کاوش قرار گرفته است . ایـن محوطـه کـه در ١٠ کیلـومتری شـمال شـهر نوشآباد قرار گرفته ، در دشتی مسطح واقع شده که امروزه با لإیـۀ قطـوری از ماسـه پوشـیده شده است . همانند بسیاری از محوطه های باستانی در نگاه اول، فراوانی قطعات سـفال پراکنـده بر زمین ، توجه را به خود جلب میکند و با اندکی دقت بیشـتر، بقایـایی از معمـاری نیـز روی برخی قسمت ها به خوبی قابل تشخیص است . با انجام اولـین فصـل کـاوش، بخشـی از یـک بافت معماری از دل خاک بیرون آمد که به دورٔە ایلخانی تعلق داشت . دادههای معماری شـامل فضاهای تودرتوست که چینه و خشت سازٔە اصلی آنها را تشکیل میدهد. با توجه بـه فقـدان هرگونه شیء روی کف و فقر کلی این فضاها از حیث آثار، میتـوان ایـن قضـیه را ناشـی از ترک آگاهانۀ این محل در طی دورٔە مذکور دانست که باعث شده تـا تمـامی وسـایل روزمـرٔە زندگی از آن جمع آوری گردد. دلیلی برای این ترک عمدی هنوز مشخص نشده، اما بـه عنـوان یک فرضیه ، تغییرات زیست محیطی و بدی ویژگیهای اقلیمی را میتوان در نظر گرفت .
خلاصه ماشینی:
"٣. پیشینۀ استقراری شهر نوشآباد و محوطه های اطراف شهر نوش آباد با توجه به سه عامل اصلی راه ارتباطی اصفهان ـ ری به خراسان قدیم ، اقلیم نسبتا مناسب آب وهوایی و وجود دو رودخانه در شرق و غرب نـوش آبـاد کـه امکان زندگی کشاورزی را فراهم میکرده ، شکل گرفته و تا زمان حاضر تداوم یافتـه است .
از طرف دیگر عوامل محیطی مانند طوفان ، حرکت ماسه هـای روان ، پیشـروی بیابان ، پایین آمدن سطح رودخانه و در نتیجه خشک شدن آن ، زلزله ، اتمام استفاده از راه ارتباطی ابریشم و خشک شدن قنات ها، نهایتا در طول زمان به گسترش کویر منجر شد و در نتیجه استقرارهای طول این مسیر به تدریج متروک یا از رونق افتادند و در نتیجه بیشتر آن ها مثل فیض آباد پس از ترک ساکنان در زیـر خـاک مـدفون شـدند و سکونت اصلی در شهر نوش آباد متمرکز شده است .
نقشۀ شمارٔە ٤: نقشۀ توپوگرافی محوطۀ فیض آباد، برداشت بهار ١٣٩١ دانشگاه کاشان نقشۀ شمارٔە ٥: موقعیت محدودٔە کاوش روی نقشۀ توپوگرافی نقشۀ شمارٔە ٦: توپوگرافی و عوارض محوطۀ فیض آباد در برخورد اول روی سطح زمین ، ردهایی از بقایای معماری قابل تشخیص است که به دیوارها و سایر فضاهای معماری تعلق دارد و کار انتخاب محل برای کاوش را آسان میکند، به طوری که با برطرف کردن اندکی از خاک سطحی میتوان به بقایای معماری دست یافت و حفاری را با سادگی بیشتر اداره کرد."