چکیده:
با توجه به نقش مهم شناخت و درک عوامل ایجاد بحران های ژئوپلیتیکی در جهت دهی به سیاست خارجی، هدف این پژوهش تبیین بنیان های جغرافیایی بحران های ژئوپلیتیکی است. از این رو، از نظر هدف، پژوهش حاضر کاربردی با روش توصیفی - تحلیلی می باشد، و سعی شده است، در دو بخش متفاوت: الف (بخش نظری)، ب (مطالعه ی موردی: بحران قره باغ) بنیان های جغرافیایی بحران-های ژئوپلیتیکی مورد بررسی قرار گیرد تا پس از آن با استناد به مباحث نظری و تجربیات بحران قره باغ به عنوان یکی از معروف ترین بحران های ژئوپلیتیکی، در یک تحلیل راهبردی به تبیین بنیان های جغرافیایی بحران های ژئوپلیتیکی پرداخته است.
بنابراین، این پژوهش از نظر ماهیت محتوا هم نظری و هم راهبردی است، اما طبق نتایج مطالعات این پژوهش، به لحاظ راهبردی بنیان های جغرافیایی بحران-های ژئوپلیتیکی را می توان در سه حوزه ی کاملا متفاوت مبانی جغرافیایی - سیاسی، جغرافیایی - فرهنگی و جغرافیایی - اقتصادی مورد بررسی و تحلیل قرار داد. اگرچه این به معنای آن نیست که همه ی بنیان های جغرافیایی بایستی در بحران ژئوپلیتیکی قابل مشاهده باشد. هم چنان که طبق مطالعات این پژوهش در بحران ژئوپلیتیکی قره باغ، نقش بنیان های جغرافیایی - سیاسی و جغرافیایی - فرهنگی کاملا برجسته تر از نقش بنیان های جغرافیایی - اقتصادی است.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش سعی شده است ، در بستر دو بخش متفاوت : الف (بخش نظـری)، ب (مطالعه ی موردی: بحران ژئوپلیتیکی قره باغ ) بنیان های جغرافیایی بحران های ژئوپلیتیکی مـورد بررسی قرار گیرد تا پس از آن با استناد به مباحث نظری و تجربیات بحـران قـره بـاغ بـه عنـوان یکی از معروف ترین بحران های ژئـوپلیتیکی، در یـک تحلیـل راهبـردی بـه تبیـین بنیـان هـای جغرافیایی بحران های ژئوپلیتیکی در سه حـوزه ی متفـاوت بنیـان هـای جغرافیـایی - سیاسـی، جغرافیایی - فرهنگی و جغرافیایی - اقتصادی پرداخته شود.
(٨٢-٨٠ :١٩٩٩ ,Reuveny &Maxwell ) در کل ، هم چنان که قبلا نیز اشاره شد، شایع ترین اختلافـات و منازعـات ژئـوپلیتیکی در حوزه ی منابع راهبردی و اقتصادی به بهره برداری کشورها از منابع آب های مشترک برمیگـردد و در این زمینه کارشناسان معتقدند با افزایش جمعیت کشورها و نیاز بیش تـر بـه مصـرف آب ، طبیعتا درگیریها و برخوردهای بین کشورهای هم جـوار و ذینفـع بـر سـر آب هـای مشـترک افزایش خواهد یافت ؛ چرا که بحران منابع عموما با افزایش رقابت ها بـرای تصـاحب هـر چـه بیش تر منابع همراه است و به هر میزان این تصاحب خشونت آمیزتر باشد، آن گاه ابعاد منازعات و خشونت نیز فراگیرتر خواهد بود.
در ایـن بین ، یکی از مهم ترین مناطقی که در چارچوب سـاختار جغرافیـایی - سیاسـی و اداری روس هـا شاهد جابجایی جمعیتی بین آذربایجانیها و ارمنیها بوده ، منطقـه ی قـره بـاغ اسـت کـه در حـال حاضر میتوان نتیجه ی آن را در بستر بحران ژئوپلیتیکی قره باغ مشاهده کرد.