چکیده:
مقالة حاضر در چارچوب مقالة (1992) درایر و با الگوگیری از دبیرمقدم (1392) ترتیب واژه در گونة معیار زبان آذربایجانی را توصیف می کند. نتایج به دست آمده از این توصیف نشان می دهد که زبان آذربایجانی هم در مقایسه با زبان های اروپا- آسیا و هم در مقایسه با زبان های جهان، غالبا دارای مؤلفه های زبان های فعل پایانی قوی (فعل پس از مفعول) است. این زبان در مقایسه با زبان های اروپا- آسیا دارای 22 مؤلفه از مؤلفه های زبان های فعل-پایانی قوی و برخوردار از 14 مؤلفه از مؤلفه های زبان های فعل میانی قوی (فعل پیش از مفعول) می باشد و در مقایسه با زبان های جهان دارای 18 مؤلفه از مؤلفه های زبان های فعل پایانی قوی و برخوردار از 12 مؤلفه از مؤلفه های زبان های فعل میانی قوی است.
خلاصه ماشینی:
ملکی- مملکت ’شهادت مقامات ارشد مملکت مان ‘ (خبر٢ ) مؤلفۀ ٤: توالی صفت و مبنای مقایسه (صفت پیش از مبنای مقایسه یا پس از آن ؟) به گفتۀ دهقانی (٢٠٠٠، ص ١٦٣)، در ساخت تفضیلی در زبان آذربایجانی اسم دوم که همان مبنای مقایسه است حالت ’ازی ‘٣ دارد و پیش از صفت میآید.
)به تصویر صفحه مراجعه شود) ’آیا او دیروز آمد؟‘ مؤلفۀ ١٤: توالی پیرونمای ٥ بند قیدی/حرف ربط قیدی و بند ( حرف ربط بند قیدی پیش از بند میآید یا پس از آن ؟) به گفتۀ کورنفیلت (٢٠٠٩،ص ٥١٩)، یکی از ویژگیهای مشترک بین زبان های ترکی تبار وجود بندهای پیرو اسمیشده ٦ در آن ها است .
در دو جملۀ ١٦ و ١٧ که به ترتیب نمونه هائی از بندهای پیرو پیرو اسمیشده در زبان ترکی و زبان آذربایجانی هستند میبینیم که پسوند I- که حالت مفعولی را نشان میدهد به محمول بند پیرو پیوسته است .
‘ (شهریار، ص ١١٥) مؤلفۀ ٢٠: توالی فعل اصلی و فعل (های) کمکی در مفهوم ”توانستن “ (آیا فعل ”توانستن “ پیش از فعل اصلی میآید یا پس از آن ؟) فعل کمکی (وجهی ٣) ”توانستن “ در زبان آذربایجانی ترکیبی از پسوند وجهی ٤ y(A)- و فعل کمکی bil ”بدان “ است (رک.
همان طور که ذیل مؤلفۀ ١٤ هم آمده است رخداد پسوند مفعولی، یعنی I-، پس از محمول بند پیرو در نمونۀ ٣٦ یکی از دلایل اسمی بودن بند پیرو در زبان آذربایجانی است .