چکیده:
سنگ نگارها از نظر انجام مطالعات تاریخ هنر، باستان شناسی و مطالعات انسان شناسی از اهمیت ویژه ای برخوردارند. با در نظر گرفتن پیشینه غنی فرهنگی و تاریخی همدان و وجود مکانهای مختلفی که این نقوش در آن ایجاد شده اند، خلاء مطالعاتی در این مورد مشهود بود. جالب است بدانیم که تا کنون تنها دو محل دارای نقوش صخره ای در این استان گزارش و به صورت کلی معرفی شده اند. با در نظر گرفتن این موضوع و نشان دادن ارتباطات فرهنگی درون منطقه ای و برون منطقه ای، معرفی این نقوش واجد اهمیت خاصی است. از سوی دیگر تحلیل هنری و سبک شناسی این آثار یکی دیگر از جنبه های با اهمیت در این مطالعه است. ضرورت تشکیل بانک اطلاعاتی از این سنگ نگاره ها در سراسر کشور از دیگر اهدافی است که ضرورت انتشار این یافته ها را در نشریات علمی جهت اطلاع دانش پژوهان ضروری می نمود. نقوش مورد بررسی در این مقاله در ازندریان ملایر شناسایی شده اند و در مجموع حدود700 نقش در چهار محل در کوهستانهای قشلاق دالی، بقلی دره سی، آشاقی کلنگه و آشاقی نهنجه مورد بررسی قرار گرفته اند. موضوعات صحنه های بررسی شده شامل نقوش بز، سگ سانان، نقوش گیاهی، نقوش نمادین و بلاخره نقوش انسانی است. نقوش انسانی شامل صحنه های انسان سواره، درحال شکار، تیراندازی و بلاخره صحنه های جنگ است. نقوش از نظر کیفی، کمی و شباهت های این آثار با نقش ونگاره های دیگر مناطق کشور و حتی فراتر از مرزهای کنونی ایران قابل بررسی و تحلیل اند.
خلاصه ماشینی:
پیشینه و تاریخچه مطالعاتی با توجه به فراوانی و اهمیت سنگ نگارهها در سرتاسر ایران و همین طور نو و وسیع بودن زمینه مطالعاتی در این مورد پژوهشی، تاکنون تعدادی از این آثار، مطالعه و معرفی شدهاند که از جمله اطلاعات موجود میتوان به کتاب «موزههایی درباد» (فرهادی، ١٣٧٧) که به تهیه عکس و معرفی نقوش در استانهای مرکزی وکرمان پرداخته است و همین طور در دره دیوین و کمرنبشته تویسرکان همدان (صراف، ١٣٧٦)، کوه ارنان یزد (شهرزادی، ١٣٧٦)، لاخ مزار، کال چنگال بیرجند (لباف خانیکی و بشاش، ١٣٧٣)، ابراهیم آباد اراک (پور درخشنده، ١٣٨٦)، بستک هرمزگان وغارهای میرملاس، هومیان، برده اسپید دراستان لرستان (قسیمی، ١٣٨٦) و...
/ طرح ٦- محدوده ٢ (بقلی دره سی): پراکنش وموقعیت نقوش نسبت به دشت / طرح ٧- محدوده ٢ (بقلی دره سی): شکارگاه / طرح ٨- محدوده ٢ (بقلی دره سی): تجدید نقوش ونقر کتیبه با مضمون "محمد علی" / طرح ٩- محدوده ٢: نمونه ای از صحنه روایی با موضوع شکار / طرح ١٠- محدوده ٢: شکارگاه (نمادخاص؟ یا رود خانه ) / طرح ١١- نمونه از نقوش باگلسنگ / طرح ١٢- محدوده ٢: شکارگاه (نقش عقرب با دم برگشته به بالا) / طرح ١٣- تنها نمونه گیاه و درختی نقوش شناسایی شده در منطقه / طرح ١٤- محدوده ٢: شکارگاه (انسانی با شی خاصی شبیه کمان به دست ) / طرح ١٥- نمونه ای از تکرار نقوش توسط چوپانان روستای قشلاق / طرح ١٦- محدوده ٢: شکارگاه (تنها نمونه بز با شاخهای پیچ خورده و تمام رخ) محدوده ٣ (آشاقی کلنگه ) محدوده ٣ با نام محلی "آشاقی کلنگه " در بخش شمال شرقی شهر ازندریان، در کنار یک آبراهه اصلی از نوع فصلی و در مجاورت زمین های کشاورزی قرار دارد.
(
, 
, 
)
