چکیده:
عالمان دینی در جامعة اسلامی جایگاه ممتازی دارند. این جایگاه در گرو رسالتی است که از سوی معصومان:، به‌عنوان وارثان علوم و نایبان عام، بر دوش ایشان گذاشته شده است؛ رسالتی همچون فریضة امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر که برخی از مصادیق آن عبارتند از: ظلم‌ستیزی، سازش‌ناپذیری، ترویج روحیة مبارزه طلبی و شهادت و انتشار فرهنگ دینی.
خلاصه ماشینی:
"این عالم برجسته با روحی بزرگ و مملو از ایمان و صفا و حقیقت و زبانی چون حیدر کرار، در مقابل همة ظالمان عصر خویش ایستاد و فریاد دفاع از مظلوم برآورد و از اعماق وجود خویش حق را بیان و جنایات را آشکار کرد و مجال را بر رضاخان و اطرافیان او تنگ و روزگارشان را سیاه کرد و عاقبت جان طاهر خود را در راه اسلام عزیز و ملت شریف نثار کرد (پژوهشکده تحقیقات اسلامی سپاه، 1386: 117).
در دوران جنگ تحمیلی ـ با آنکه دشمن مناطقی از غرب و جنوب کشور را در تصرف خود داشت ـ برخی سازمان‌های بین‌المللی و گروه‌های وابستة داخلی، نظام جمهوری اسلامی را به سازش با رژیم بعث دعوت می‌کردند، اما حضرت امام، دراین‌شرایط، با مطرح‌کردن سه شرط معقول و منطقی عقب‌نشینی دشمن، تعیین متجاوز و پرداخت غرامت برای پایان جنگ، در پاسخ به آنان فرمود: ما تا همان مسائلی که در اول جنگ گفتیم، تا آن مسائل تحقق پیدا نکند، ما در دفاع خودمان سر جای خودمان ایستاده‌ایم» (امام خمینی(، 1361 الف، ج18: 21).
البته، کتاب‌های فراوان دیگری دربارة مبارزات عالمان دینی و نهضت‌های شیعی همچون نهضت سیدجمال‌الدین اسدآبادی، نهضت تنباکو، جنبش مشروطیت، انقلاب عراق و بیرون کردن انگلیسی‌ها از آن کشور، مبارزات شیخ‌محمد خیابانی و شهید مدرس و بالاخره انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی= و یاران شهید آن گرامی، نگاشته شده است که تا اندازه‌ای کوشش‌های علمای شیعه در راه آزادی ملت‌ها و تحقق آرمان‌های پیامبران و جانشینان آنان را روشن کرده است.
امام خمینی= در مقام بیان این نقش حیاتی و بی‌بدیل عالمان دینی می‌فرماید: تردیدی نیست که حوزه‌های علمیه و علمای متعهد در طول تاریخ اسلام و تشیع، مهم‌ترین پایگاه اسلام در برابر حملات، انحرافات و کج‌روی‌ها بوده‌اند."
(
, 
, 
)
