چکیده:
مادۀ 36 قانون بیمه مصوب 1316، «دعاوی ناشی از بیمه» را در صورت گذشت دو سال از تاریخ وقوع «حادثۀ منشأ دعوی»، مشمول مرور زمان میداند. مرور زمان مندرج در این ماده، بهعنوان یکی از مرور زمانهای استثنایی، به اعتبار خود باقی و از مباحث مهم حقوق بیمه است. در این ماده منظور از «دعاوی ناشی از بیمه»، دعوی است که مستند آن، یک قرارداد بیمه باشد؛ خواه آن قرارداد بین طرفین دعوی تنظیم یافته و خواه بین یکی از آنان (بیمهگر) با شخص دیگری که نسبت به دعوی ثالث است. اما تعیین «حادثۀ منشأ دعوی» بهعنوان مبدأ مرور زمان این دعاوی، مستلزم توجه به نوع بیمه، خواسته و اطراف دعوی است. در این ماده قانونگذار با اکتفا به تعیین مدت و مبدأ مرور زمان دعاوی ناشی از بیمه، نسبتبه سایر شرایط و احکام مرور زمان این دعاوی، سکوت نموده است. دراینخصوص باید، از قواعد عام مرور زمان قانون بیمه فرانسه که منبع قانون بیمۀ ما نیز میباشد، پیروی نمود نه قواعد عام مرور زمان مندرج در قانون قدیم آیین دادرسی مدنی مصوب 1318 که توسط قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 نسخ شده است.
خلاصه ماشینی:
توضیح آنکه صرفنظر از قانون آیین دادرسی مدنی قدیم ، در قوانین دیگر نیز مرور زمان به مناسبت های گوناگون مورد اشاره قرار گرفته است : مانند مرور زمان اسناد تجاری (مواد ٣١٨ و ٣١٩ قانون تجارت)، مرور زمان دعاوی اشخاص ثالث بر شرکا و وراث آنان در معاملات شرکت (مادة ٢١٩ قانون تجارت )، مرور زمان دعاوی ناشی از بیمه (مادة ٣٦ قانون بیمه ١) کـه آنهـا را مـیتـوان مـرور زمانهای استثنایی نامید (کاتوزیان، ١٣٨٥).
ب از «حادثۀ منشأ دعوی » به عنوان مبدأ مرور زمان دعاوی ناشی از بیمه چیسـت ؟ آیـا این حادثه ، در تمامی دعاوی ناشی از بیمه یکسان است یا برحسب نوع بیمه نامـه و خواسته و اطراف دعوی متفاوت است ؟ سؤال دیگر اینکه با نسخ قانون قدیم آیـین دادرسی مدنی توسط قانون آیین دادرسی دادگـاههـای عمـومی و انقـلاب در امـور مدنی مصوب ١٣٧٩، آیا دادگاهها، میتوانند قواعد عام مرور زمان قانون قدیم آیـین دادرسی مدنی را در مرور زمانهای استثنایی اجرا نمایند یا خیر؟ این مقاله به هدف تعیین وضعیت حقوقی و شیوة اجرای صـحیح ایـن مـاده در نظام حقوقی کشور، ایجاد یک کار پژوهشی در زمینـۀ مـرور زمـان قـانون بیمـه و وسعت بخشیدن به علم و غنای فکری نویسندگان و خوانندگان آن تـدوین یافتـه و درعین حال بر آن است که به سؤالات فوق پاسخ دهد.
در صورت عدم پرداخت این مبالغ و اقامۀ دعوی توسط بیمـه گـذار بـرای مطالبه آنها، مبدأ مرور زمان از تاریخ بهبود بیمه شده است .