چکیده:
در تعالیم اسلامی برای در‌امان‌ماندن و خروج از گرداب فتنه، راهکارهای زیادی ارائه شده است. نهج‌البلاغه به‌عنوان اخ‌القران از سوی کسی که خود را قرآن ناطق معرفی می‌کند و فتنه‌هایی را تجربه کرده است که نظام نوپای اسلام را تهدید می‌کرد و توانست به سلامتی از آن‌ها عبور کند، می‌تواند بهترین منبع برای دریافت این راهکارها باشد. این مقاله به این مهم در سه حوزۀ اعتقادی (تمسک به قرآن، تمسک به اهل بیت:، تقوا)، حوزۀ اخلاقی (پرهیز از غرور و رفاه‌طلبی، پرهیز از فخر و برتری‌جویی، پرهیز از خوردن مال حرام، پرهیز از کینه‌کشی، پرهیز از کارهای ناپسند و پیش خدا مظلوم‌ حاضرشدن)،             حوزۀ رفتاری (افزایش بصیرت، ثابت‌قدم‌بودن بر مبنای اعتقادی، حفظ وحدت و پیرو قوانین الهی بودن، دوری از صف فتنه‌گران، پیروی‌نکردن از خطوات شیطان) می‌پردازد. (تمسک به قرآن ، تمسک به اهل بیت ، تقوا)، حوزٔە اخلاقی (پرهیز از غرور و رفاه طلبی ، پرهیز از فخر و برتریجویی ، پرهیز از خوردن مال حرام ، پرهیز از کینه کشــی ، پرهیــز از کارهــای ناپســند و پــیش خــدا مظلــوم حاضرشــدن )، حوزٔە رفتاری (افزایش بصیرت ، ثابت قدم بودن بر مبنای اعتقادی ، حفظ وحدت و پیرو قوانین الهی بودن ، دوری از صف فتنـه گران ، پیروی نکـردن از خطـوات شیطان ) میپردازد. امروزه اهمیت پژوهش آن قدر اساسی و حیاتی است که آن را موتـور محـرک ملت ها می دانند. این مهم عناصری دارد که بیتردید اخلاق از مهمتـرین آن هـا است . با عنایت به اینکه اخلاق ، به ویژه در پژوهش های علوم تربیتی، بسیار مهم است ، محقق بر آن است تا اصول و ضوابطی را ارائه دهد کـه پژوهشـگران بـه درستی آن باور دارند و باید در قالب قانون و دستورالعمل در امور تحقیقی بـه کار ببرند. بنابراین با تکیه بر روش کیفی و با استفاده از روش مـرور، اسـناد و مدارک مربوط به موضوع موردمطالعه ، بررسی میشود. در این مطالعـه ضـمن تبیین چیستی اخلاق در پژوهش های علوم تربیتی، به ملاحظـات و معیارهـای اخلاقی در پژوهش در سه بخش ، معیارهای اخلاقی قبل از ورود به پـژوهش ، معیارهای اخلاقی حین انجام پژوهش و در نهایت معیارهـای اخلاقـی بعـد از جمع آوری داده و پس از پژوهش پرداخته میشود. در پایان محقـق بـا ارائـۀ مولفه هایی بـرای اثربخشـی و فرهنگ سـازی کـاربرد معیارهـای اخلاقـی در پژوهشگران ، پیشنهادهای کاربردی در این زمینه را مطرح مینماید.
خلاصه ماشینی:
(نهج البلاغه ، خطبۀ ۱۵۱) حضرت در جایی دیگر میفرمایند: َقْومٌَ شدیٌد کَلَبُُهمَْ قلیلٌَ سلَبُُهم ؛ فتنه جویان کسانی هستند کـه ضـربه های آن هـا ِ ِ شدید و غارتگری آنان اندک است .
(نهج البلاغه ، خطبۀ۱۸۳) همچنین ایشان در مکانی تقوا را عامل پیشگیری از افتادن در شبهات که از جمله ریشه های فتنه است ، معرفی میکند: َ حَجَزْتهُ التَّقَْ ویَ عنَْ تقَُّحـم الشُّـبَُهات ؛ تقـوا و خویشـتن داری او (انسـان ) را از سقوط در شبهات نگه می دارد.
(نهج البلاغه ، خطبۀ۳۸) در میان آثار بی شمار تقوا دو اثـر چشـم گیرتر اسـت ؛ یکـی روشـن بینی و بصیرت و دیگری توانایی بر حل مشکلات و خروج از تنگیها و شـدائد؛ ایـن همان تعبیر کلام زیبای امام علی است که می فرمایند: َو جَلاءَُ عَشا أَْبصَارکُم ْ؛ و تقوا روشنایی بخش تاریکی چشم هاست .
(نهج البلاغه ، خطبۀ ۱۵۱) حضرت علی به ما می آموزانـد کـه بـرای گریـز از اسـارت فتنـه ها از لقمه های حرام بپرهیزیم ؛ زیرا لقمۀ حرام هم از نظر جسمی و هم از نظر روانـی ، انسان را آلوده می کند، او را به فساد و گناه متمایل می سازد، همچنین شخص را به سوی ظلم و استثمار سوق می دهد؛ زیرا برای آن شخص لقمـۀ حـرام یـا راه مشروع و نامشروع تفاوتی ندارد؛ در حالی که خداوند معصیت را حرام کـرده و راه اطاعت را گشوده است .
این ها همان تعابیر امام علی اسـت کـه در جای جـای نهج البلاغه می فرمایند: الاْستقَاَمةَ الاْستقَاَمةَ ثُمَّ الصَّبَْر الصَّ ـبْر؛ اسـتقامت !