چکیده:
لزوم عصمت امام از عقاید مسلم امامیّه است که متکلّمین شیعه دلایل عقلی و نقلی متعدّدی بر اثبات آن اقامه کرده اند. در این تحقیق نیز پس از تعریف عصمت و نقل برخی نظرات متکلّمین شیعه درباره عصمت امام، به برخی از دلایل اثبات آن نیز اشاره شده است.
امّا محور اصلی این پژوهش نقد نظرآقای مدرّسی درباره عصمت امام است. ایشان بر خلاف نظر متکلّمین امامیّه، در کتاب مکتب در فرایند تکامل، ضمن نظریّه علمای ابرار نظر خاصی درباره عصمت امام مطرح می کند که بر اساس آن، عصمت امام را نظریّه ای می داند که هشام بن حکم در راستای انتقال ذهنیّت شیعه از مقام سیاسی به مقام مذهبی و علمی امام آن را پیشنهاد کرده است، ایشان به گونه ای بحث را مطرح نموده که عصمت اما غلو به نظر برسد. در نتیجه ایشان اعتبار این اصل را مورد تردید قرار داده است.
این پژوهش بر آن است که دیدگاه آقای مدرّسی اشکالاتی دارد؛ از جمله آن که دلایل متقنی برای اثبات نظر خود ارائه نکرده است. علاوه بر آن شواهد و قرائن بسیاری از روایات و منابع تاریخی می توان ارائه کرد که عصمت امام به پیشنهاد هشام وارد اعتقادات شیعه نشده است بلکه روایاتی از پیامر اکرم صلّی الله علیه و آله و امامان نقل شده است که بر عصمت امامان تاکید نموده اند. همچنین در منابع شیعه و سنی شواهدی وجود دارد که بیانگر آن است که اصحاب امیر مومنان علی علیه السلام و شیعیان از همان آغاز نیز علاوه بر شان سیاسی امامان به جایگاه علمی و معنوی و نیز عصمت آنها تاکید داشته اند.
بنابراین اصل عصمت امامان توسّط پیامبر و امامان مطرح گردیده است نه توسّط هشام.