چکیده:
فرسایش خندقی یکی از مخرب ترین و پیچیده ترین انواع فرسایش آبی می باشد. برای مبارزه با این نوع فرسایش در ابتدا باید عوامل موثر در توسعه آن شناخته شوند. لذا این تحقیق، در یکی از زیرحوضه های حوزه آبخیز حبله رود به نام ده نمک در اقلیم خشک ونیمه خشک انجام شد. ابتدا با استفاده از عکسهای هوایی مربوط به سال1335 و اندازه گیری طول خندق ها طی مطالعات میدانی سال 1384، میزان رشد طولی خندق ها طی دوره زمانی 1335 تا 1384 بدست آمد. سپس عوامل موثر در رشد طولی خندق ها که بر گرفته از چهار مدل پیش بینی رشد طولی خندق: Thompson، مدل اول سرویس حفاظت خاک آمریکا، مدل دوم سرویس حفاظت خاک آمریکا وFAO بوده اند و شامل عوامل: مساحت حوزه آبخیز بالادست خندق، میزان درصد رس، درصد شیب کف خندق، و همچنین عواملی چون درصد نمک های محلول، میزان درصد سیلت و میزان درصد ماسه در نظر گرفته شدند. در نهایت میزان معنیداری برای هر کدام از عوامل موثر با میزان رشد طولی خندق ها در سطح 95% طی دوره زمانی 1384-1335 بررسی شد. نتایج حاصل از انجام مطالعات آماری حاکی از این است که عواملی چون مساحت حوزه آبخیز بالادست خندق با ضریب همبستگی 0/98، درصد نمک های محلول با ضریب همبستگی 0/97 و میزان درصد رس با ضریب همبستگی 0/96 به ترتیب بیشترین معنی داری را در سطح 95% داشته اند. سپس ارائه مدل با استفاده از عوامل موثر ذکر شده و نرم افزار آماری SPSS از دو روش Enter و Backward صورت گرفت و پتانسیل رشد طولی خندق ها در سال های آتی از طریق مقایسه مقادیر برآورد شده توسط مدل و مقادیر اندازه گیری شده توسط عکس های هوایی بررسی شد. در نهایت با توجه به اختلاف دقت 0.001درصدی بین دو روش Enter و Backward روش Backward پیشنهاد شد.فرسایش خندقی یکی از مخرب ترین و پیچیده ترین انواع فرسایش آبی می باشد. برای مبارزه با این نوع فرسایش در ابتدا باید عوامل موثر در توسعه آن شناخته شوند. لذا این تحقیق ، در یکی از زیرحوضه های حوزه آبخیز حبله رود به نام ده نمک در اقلیم خشک ونیمه خشک انجام شد. ابتدا با استفاده از عکسهای هوایی مربوط به سال ١٣٣٥ و اندازه گیری طول خندق ها طی مطالعات میدانی سال ١٣٨٤، میزان رشد طولی خندق ها طی دوره زمانی ١٣٣٥ تا ١٣٨٤ بدست آمد. سپس عوامل موثر در رشد طولی خندق ها که بر گرفته از چهار مدل پیش بینی رشد طولی خندق : Thompson، مدل اول سرویس حفاظت خاک آمریکا، مدل دوم سرویس حفاظت خاک آمریکا وFAO بوده اند و شامل عوامل : مساحت حوزه آبخیز بالادست خندق ، میزان درصد رس ، درصد شیب کف خندق ، و همچنین عواملی چون درصد نمک های محلول ، میزان درصد سیلت و میزان درصد ماسه در نظر گرفته شدند. در نهایت میزان معنی داری برای هر کدام از عوامل موثر با میزان رشد طولی خندق ها در سطح ٩٥% طی دوره زمانی ١٣٨٤-١٣٣٥ بررسی شد. نتایج حاصل از انجام مطالعات آماری حاکی از این است که عواملی چون مساحت حوزه آبخیز بالادست خندق با ضریب همبستگی ٠.٩٨، درصد نمک های محلول با ضریب همبستگی ٠.٩٧ و میزان درصد رس با ضریب همبستگی ٠.٩٦ به ترتیب بیشترین معنی داری را در سطح ٩٥% داشته اند. سپس ارائه مدل با استفاده از عوامل موثر ذکر شده و نرم افزار آماری SPSS از دو روش Enter و Backward صورت گرفت و پتانسیل رشد طولی خندق ها در سال های آتی از طریق مقایسه مقادیر برآورد شده توسط مدل و مقادیر اندازه گیری شده توسط عکس های هوایی بررسی شد. در نهایت با توجه به اختلاف دقت ٠.٠٠١درصدی بین دو روش Enter و Backward روش Backward پیشنهاد شد.
خلاصه ماشینی:
"شهریور(١٣٧٦)، با بررسی عوامل موثر در شکل گیری و گسترش خندق ها در منطقه سوق واقع در آبخیز مارون در شهرستان دهدشت اقدام به تجزیه و تحلیل آماری داده های جمع آوری شده ای نظیر شیب حوزه بالادست ، نوع سازند زمین شناسی ، تراکم پوشش گیاهی ، مقدار رس ، ماسه ، سیلت و املاح موجود در خاک به عنوان متغییرهای مستقل در مقابل حجم خندق به عنوان متغییر وابسته نموده و در نهایت رابطه آن را ارائه نموده است .
747 16 ٢- نتایج حاصل از اندازه گیری های رشد طولی خندق ها در طی دوره زمانی ١٣٨٤-١٣٣٥(شکل ٢)، عامل شیب کف خندق ها، عوامل میزان درصد رس ، میزان سیلت و میزان شن و عامل درصد نمک های محلول در خاک حوزه آبخیز بالادست خندق ها در جدول (٢) آورده شد.
٣-٢- همبستگی بین رشد طولی خندق ها با عامل میزان رس موجود در خاک حوزه آبخیـز واقـع در بالادسـت پیشانی خندق ها با توجه به معنی دار بودن ضرایب همبستگی محاسبه شده مربوط به تجزیه و تحلیل همبستگی بـین میـزان رس موجود در خاک حوزه آبخیز واقع در بالادست پیشانی خندق ها در سطح ٩٥ درصد (جدول ٣)، و وجود رابطه خطی با ضریب همبستگی معادل 0.
24 m نتیجه گیری : با توجه به همبستگی بین عوامل موثر در رشد طولی خندق ها با میزان رشد طولی اندازه گیری شده خندق ها توسط عکس های هوایی (جدول ٣)، می توان نتیجه گیری نمود که بیشترین همبستگی را عواملی چون مساحت حوزه آبخیز واقع در بالادست پیشانی خندق ها، درصد نمک های محلول و میزان درصد رس داشته اند (در سطح ٩٥%)."