چکیده:
در زبان فارسی مجموعا به چهار نوع بند وابسته می توان اشاره کـرد کـه عبارت انـد از بندهای وابستۀ اسم ، بندهای وابستۀ صفت ، بندهای وابستۀ فعل و بندهای وابستۀ جمله (یا بند پیرو قیدی ). در بخش آغازین این مقاله نشان می دهیم که بنـدهای وابسـتۀ اسـم بـه دو دسـتۀ بندهای افزودٔە اسم (بندهای موصولی ) و بندهای متمم اسم تقسیم می شوند. سپس به اختصار به شرح مطالعات پیشین می پردازیم و دو دیدگاه نظری صورتگرا دربارٔە این بنـدها را معرفـی میکنیم و نهایتا، بر اساس دیدگاه دستور وابستگی ، انواع بندهای وابستۀ اسـم و شـباهت هـا و تفاوت های آنها را شرح می دهیم . بحـث مختصـر دربـارٔە روابـط وابسـتگی در درون بنـدهای وابستۀ اسم ، از مباحث پایانی مقالۀ حاضر است .
خلاصه ماشینی:
"٢-١-٣ غلامعلی زاده (١٣٨۶: ١۵۵-١۶۴) غلامعلی زاده جمله وارٔە موصولی (یا به تعبیر ما بند افزودٔە اسم ) را وابستۀ پسین گروه اسمی دانسته و تصریح کرده است که این گروه اسمی می تواند در هرجایگاهی که امکان ظهـور اسـم در آن وجود دارد ظاهر شود، مثلا در جایگاه مفعول ، متمم حرف اضافه ای و غیره .
مثلا در مثال های (٣۴-٣۶) بندهای افزودٔە توصـیفی مبدل به صفت یا مضاف الیه ، و بندهای افزودٔە توضیحی مبدل به بدل شده اند، اما هیچ کـدام از آنها را نمی توان با گروه حرف اضافه ای جابه جا کرد: ٣۴- الف : پسری [که دیدی بند افزودٔە توصیفی ] برادرم بود.
اما بندهای متمم اسم قابل تبدیل شدن به متمم حرف اضـافه ای هسـتند و بـه جـای آنهـا نمی توان از صفت یا بدل استفاده کرد: ٣٧- الف : عقیدٔە علی [که جنگ بعدی بر سر آب خواهد بود] صحیح است .
در مورد بندهای متمم اسم نیز کم وبیش چنین وضعیتی حاکم اسـت ؛ یعنـی هسـتۀ بنـد متمم اسم چه فاعل باشد، چه متمم مستقیم ، چه متمم حرف اضافه ای و چه مضاف الیـه ، آن متمم را می توان از جایگاه بی نشان به موقیعت پس از فعل منتقل کرد: ــ متمم فاعل : ٧۶- الف : عقیدٔە علی [که جنگ بعدی بر سر آب است ] صحیح است ."