چکیده:
کلان شهر تهران به عنوان بزرگترین مرکز شهری خاورمیانه، تا دو سده پیش، در مقابل شهرهای تاریخی و پر آوازه ایران زمین، شهری کوچک به شمار می آمد که در حاشیهشمالی ری قرار داشت و مکانی خوش آب و هوا در دامنههای جنوبی البرز محسوب می شد که تحولات سیاسی کشور از دوره صفوی به بعد، بر اهمیت چهار راهی ارتباطی آن صحه نهاد. بویژه از آن جهت که این شهر در مرکزیت و ثقل جغرافیایی جریان حرکت طوایف قدرتمند مدعی حکومت قرار گرفت. تا اینکه از آغاز قاجاریه به پایتختی برگزیده شد و اهمیت روز افزون یافت و با ورود کشور به عصر جدید پس از انقلاب مشروطه و آغاز دوره پرشتاب شهر نشینی در ایران، تهران با در نوردیدن مرز های طبیعی و تاریخی خود و الحاق شهرها و روستاهای پیرامون به به کلان شهری بزرگ تبدیل گردید که البته به مشکلات و معضلات کارکردی کالبدی و اجتماعی – اقتصادی کلان شهرهای کشورهای توسعه نیافته نیز دچار گردید. مسائلی چون بی هویتی، بافت ناهماهنگ کالبدی و فضایی بخش های کهنه و جدید شهر، آلودگی های زیست محیطی، حاشیه نشینی، تمرکز بیش از اندازه فعالیتهای رسمی و غیر رسمی اقتصادی و در نتیجه تمرکز ناموزون جمعیت در این شهر و غیره، موجب گردید تا بتدریج مراکز جمعیتی و شهرهای حاشیه این کلان شهر نیز رشد نموده و به عنوان مراکز خوابگاهی و پسکرانه تهران به قطب های جمعیتی تبدیل شوند که ایجاد قطب شهری کرج در غرب تهران نمونه اصلی آن است. درنتیجه با تمرکز جمعیت در سایر شهرهای پیرامون تهران اکنون با یک مجموعه و منطقه شهری در محدوده استان تهران مواجه هستیم که شکل گیری چنین ساختاری بر پیکره کشور استان تهران پیامدهای خاص خود را داشته و مدیریت کلان سیاسی و اداری خاصی را طی می نماید.
خلاصه ماشینی:
com چکيده : کلان شهر تهران به عنوان بزرگترين مرکز شهري خاورميانه ، تا دو سده پيش ، در مقابل شهرهاي تاريخي و پـر آوازه ايران زمين ، شهري کوچک به شمار مي آمد که در حاشيه شمالي ري قرار داشت و مکاني خوش آب و هوا در دامنه هاي جنوبي البرز محسوب مي شد که تحولات سياسي کشور از دوره صفوي به بعد، بر اهميت چهار راهي ارتباطي آن صحه نهاد.
تا اينکه از آغاز قاجاريه به پايتختي برگزيده شد و اهميت روز افزون يافت و با ورود کشور به عصر جديد پـس از انقلاب مشروطه و آغاز دوره پرشتاب شهر نشيني در ايران ، تهران با در نورديدن مرز هاي طبيعي و تـاريخي خـود و الحاق شهرها و روستاهاي پيرامون به به کلان شهري بزرگ تبديل گرديد که البته بـه مشـکلات و معضـلات کـارکردي کالبدي و اجتماعي – اقتصادي کلان شهرهاي کشورهاي توسعه نيافته نيز دچار گرديد.
مسائلي چون بي هـويتي ، بافـت ناهماهنگ کالبدي و فضايي بخش هاي کهنه و جديد شهر، آلودگي هاي زيست محيطي ، حاشيه نشيني ، تمرکـز بـيش از اندازه فعاليتهاي رسمي و غير رسمي اقتصادي و در نتيجه تمرکز ناموزون جمعيت در اين شهر و غيره ، موجب گرديد تـا بتدريج مراکز جمعيتي و شهرهاي حاشيه اين کلان شهر نيز رشد نموده و به عنوان مراکز خوابگاهي و پسکرانه تهران بـه قطب هاي جمعيتي تبديل شوند که ايجاد قطب شهري کرج در غرب تهران نمونه اصلي آن اسـت .