امکان سنجی وقوع سیل در حوضه آبخیز لیلان چای (مراغه) به روش CN مقاله

سیل یکی از پدیده های موجود در طبیعت بوده که از دیر باز، بشر شاهد وقوع آن می باشد. در ایران به دلیل وسعت زیاد، اقالیم متعدد، تراکم زمانی و مکانی بارشها در اکثر حوضه های آبخیز، همه ساله شاهد سیلابهای عظیمی می باشیم . در این پژوهش به برآورد ضریب رواناب و حداکثر دبی سیل ، شناخت عوامل و عناصر موثر در سیل خیزی ، پهنه بندی مناطق براساس شدت پتانسیل سیل خیزی در حوضه آبخیز لیلان چای با استفاده از روش شماره منحنی CN پرداخته شد. برای این منظور ابتدا داده ها و اطلاعات مورد نیاز شامل آمار وضعیت اقلیم منطقه ، تصاویر ماهواره ای جمع آوری و GIS گردید. با تلفیق این داده ها و اطلاعات ، براساس روش SCS، نقشه CN حوضه ، میزان نفوذ و مقدار رواناب تهیه شد. در نهایت با استفاده از مدل وزنی و با تلفیق نقشه های میزان بارندگی منطقه ، گروههای هیدرولوژیک خاک ، شیب ، کاربری زمین و... نقشه پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی سالانه حوضه تهیه گردید.

"برای پهنه بندی مناطق سیل خیز در حوضه زنجان رود که احتمالا بخشی از طرح جامع پهنه بندی سیل خیزی کشور با مسؤلیت آبخیزداری وزرات جهاد کشاورزی است ، با تهیه لایه های مختلف از قبیل زمین شناسی ، کاربری اراضی ، گروههای هیدرولوژیک خاک ، شماره منحنی های همباران حوضه با دوره بازگشتهای ٢٥ تا ٥٠ ساله و همپوشانی لایه های مورد نظر و نهایتا پتانسیل رواناب را با استفاده از مدل SCS محاسبه نمودند. شیب به عنوان یکی از پارامترهای موثر در پتانسیل سیل خیزی ، در حوضه آبخیز لیلان چای با توجه به تجزیه و تحلیل نقشه شیب ، CN، رواناب ، پهنه بندی سیل ، چنین استنباط می شود که نقاطی که دارای شیب زیاد هستند دارای درجه سیل خیزی خیلی زیاد می باشند، بنابراین در حوضه مورد مطالعه نیز قسمت بالا دست حوضه به دلیل دارا بودن شیب زیاد دارای بیشترین مقدار پتانسیل سیل بوده و با کاهش شیب از مقدار سیل کاسته شده است ولی این حالت کاهش سیل با کاهش شیب در قسمت پایین دست حوضه ثابت نبوده ، و این عامل بیشتر به دلیل وجود آبرفتهای جدید در قسمتهای پایین دست حوضه می باشد که باعث افزایش نفوذپذیری رواناب شده و میزان سیل خیزی کاهش می یابد."