چکیده:
یکی از فرایندهای مهم تغییر زبانی، دستوریشدگی است . طی این فرایند، واحدهای واژگانی به تدریج نقش معنـایی خـود را از دست میدهند و از یک واحـد قـاموسی به واحد نقشی یا دستوری تبـدیل میشوند و یا واحدهای دستوری، دستوریتر میشوند. طبقه نماها نشـان دهنـدة سـازمان دهـی دانـش سخنگویـان یک زبـان هستند و براساس جـوانب فـرهنگی مشترک بیـن سـخنگویان آن زبـان بـرای طبقه بنـدی مفـاهیم به کارمیروند. سـاخته شدن طبقـه نماهـای عــددی در زبــان تـاتی نمونـ ای از دستوری شدگی است . بررسی طبقه نماهای عددی نشان میدهد که این کلمه ها حاصل دستوریشدگی یک اسم به طبقه نما هستند. این عناصر زبانی، ویژگیهای کلمه هـای قاموسـی را از دسـت داده انـد و ویژگی های کلمه های نقشی را کسب کرده اند. این تحقیق به بررسی فرایند دستوری شدگی طبقه نمای عددی «done» یا «ne» در تاتی تاکستانی میپردازد. طبقه نمای عددی عام «done» در گونه تاکستانی زبان تاتی جایگزین سایر طبقه نماهای عددی در این گونه زبانی شده و در اثر کاربرد زیاد به صـورت «ne» کاهش آوایی یافته است . براساس معیارهای مطـرح شـده در ایــن مقــاله مـ تـوان گفـت کـه دستوری شدگی تا حد زیادی در مورد طبقه نمای عددی عام «ne» در گونه تـاتی تاکسـتانی رخ داده است
خلاصه ماشینی:
"تات زبانان گونۀ تاکستانی در گفتار روزمره در بیشتر موارد از طبقه نمای عـددی عـام «ne» که صورت کوتاه شدة «done» است ، در گـروه هـای اسمی شمارپذیر استفاده میکننـد امـا هر دو صورت اصلی و کوتاه شده از دید گویشوران قابل قبول هستند: «یک گربه » rbiyeinne go یا rbiyei dene go (٧ البته صورت کوتاه شده خود نشان دهندة سـایش آوایـی ایـن جـزء و دسـتوریشـدگی آن می باشد.
integrity از ســوی دیگــر، انشقـــاق ٣٦ بـــرای ایـــن کلمــه رخ داده کــه بـــراساس آن ، بعــد از دستوری شدگی جزء واژگانی و تبدیل آن به یک طبقه نمای عـددی، جـزء واژگـانی اولیـه نیز به حیات خود در این زبان به عنوان یک کلمۀ تمام عیار درست مانند کلمـه هـای دیگـر ادامه داده است .
کاربرد طبقه نمای عام « ne» با تمام اسم ها فارسی تاتی یک نفر آدم inne ĝdam دو تا میز dönne miz دو تا گردو dönne uz سه تا گوسفند sönne ĝarvĝ نه تا ساعت nönne sĝt ٣- طبقه نمای «done» در مرحلۀبعدی دستوریشـدگی بـه طبقـه نمـای عـام بـرای تمــام اسم ها تبدیل شده و در اثر کـاربرد زیـاد طبقـه نمـا دچـار سـایش آوایـی شـده و بـه «ne» کاهش یافته است که این خود نشان دهندة میزان بالای دستوریشدگی ایـن کلمـه اسـت .
طبقـه نمـای عـددی عـا «done» در گونـۀ تاکسـتانی زبـان تـاتی جایگزین سایر طبقه نماهای عددی در این گویش شده و در اثـر کـاربرد زیـاد بـه صـورت «ne» کاهش آوایی یافته است ."