چکیده:
انسان، بالطبع میل به پاکی و نظافت دارد و از آلودگی گریزان است. اسلام نیز که دین کامل و هم سو با فطرت انسان است، تاکید فراوانی بر نظافت و طهارت دارد. طهارت در فرهنگ اسلامی، ناظر به بهداشت و طهارت همه جانبه و گسترده ای است. در این زمینه آیات و روایات فراوانی وجود دارد که طهارت را محدود به طهارت ظاهری نمی دانند، بلکه گاهی به تصریح و گاهی در ضمن آن به طهارت باطنی و روحی نیز اشاره کرده اند. یکی از اقسام طهارت ظاهری، طهارت فقهیه حدثیه است که شامل وضو، غسل و تیمم می شود. در این نوشتار با مراجعه به قرآن کریم و روایات ائمه اطهار در این زمینه، تاثیر این نوع از طهارت بر طهارت باطنی بررسی شده و به دست آمده است که این نوع از طهارت بر هر سه مرحله از طهارت باطنی؛ یعنی طهارت اعضاو جوارح، طهارت دل و طهارت باطن تاثیرگذار است. زمینه سازی برای توبه، آمرزش گناهان و تحکیم ایمان به معاد از آثار طهارت فقهیه بر مرحله نخست طهارت معنوی است. رهایی از دنیا، صفا و خلوص با خلق خدا، صرفه جویی و ترک اسراف، قدر شناسی، اعتماد به نفس، نشاط روح، تلاش و پشتکار، ایثار و فروتنی نیز از آثار این نوع از طهارت بر مرحله دوم طهارت معنوی است و از جمله آثار طهارت فقهیه بر مرحله سوم، محبوب خدا شدن، تحکیم توحید، درک معارف عمیق قرآن، صفا و خلوص با خدا و نورانیت در دنیا و آخرت است.
خلاصه ماشینی:
"رهایی از دنیا، صفا و خلوص با خلق خدا، صرفه جویی و ترک اسراف، قدر شناسی، اعتماد به نفس، نشاط روح، تلاش و پشتکار، ایثار و فروتنی نیز از آثار این نوع از طهارت بر مرحلۀ دوم طهارت معنوی است و از جمله آثار طهارت فقهیه بر مرحلۀ سوم، محبوب خدا شدن، تحکیم توحید، درک معارف عمیق قرآن، صفا و خلوص با خدا و نورانیت در دنیا و آخرت است.
دراسلام، هر دستور و عملی، ظاهری دارد و باطنی و اساسا دستورات اسلام برای آن است که انسان به فلسفه و اسرار آن پی ببرد تا آن عمل را با معرفت انجام داده، به حقیقت عبادت دست یابد؛ زیرا صرف انجام عمل و عبادتی بدون دانستن فلسفه و آثار آن، تعبدی محض و در بسیاری از موارد، خسته کننده است و با انجام آن مراد خداوند تأمین نمی شود.
الف) زمینه ساز توبه و لیاقت درک حضور همان گونه که انسان، به دلیل معاشرت با مردم و قرار گرفتن در انظار آنها، به ظاهر خود رسیدگی می کند، باید از لحاظ روحی و معنوی نیز به آنها رسیدگی کند چون او دائما و به ویژه در نماز در محضر خداوند است.
از آنجا که جسم و روح، ارتباط تنگاتنگی باهم دارند، نظافت و بهداشت ظاهری با همۀ اقسام خود بر اخلاق، رفتار، روح و روان انسان در دنیا و سعادت و شقاوت او در آخرت تأثیر مستقیمی دارد و جالب اینکه مترتب شدن آثاراین نوع طهارت، حتی به صورت وضعی و تکوینی و بدون قصد قربت نیز قابل تصور است."