چکیده:
چکیده مبحث اشتغال در زبان عربی عبارت است از این که اسمی مقدم شود و بعد از آن عاملی واقع شود که در ضمیر راجع به آن اسم عمل کند. هرچند در منابع دستور زبان فارسی مبحثی مشابه اشتغال عربی مطرح نشده است اما نظیر این نوع کاربرد در زبان فارسی نیز وجود دارد؛یعنی در آغاز جمله اسمی می آید و بعد از آن فعلی قرار می گیرد که ضمیری به آن فعل متصل است ومرجع این ضمیر همان اسم مذکوراست.با توجه به این که در تحلیل نحوی چنین جمله هایی میان دستورنویسان اختلاف نظر وجود دارد،در این مقاله با بررسی اقسام ضمیر متصل به فعل که مرجع آن در جمله مذکور است - بویژه در متون ادبی و نیز ترجمه های قرآن کریم - جایگاه اشتغال و کاربرد مشابه آن در دستورزبان فارسی تحلیل و تأثیر بلاغی آن از منظر علم معانی تبیین شده است.کلید واژه ها : اشتغال ، ضمیر متصل به فعل ، مرجع ضمیر ، دستور زبان فارسی ، نحو عربی،معانی
Eshteghal subject in Arabic consist of that a noun foregos and aftar acting comes that acts in the regarding pronoun to that noun. Although the similar subject to arabic eshteghal has not been considered in persian grammar resources but similar to this application exists in persian too، it means a noun comes in beginning of sentence and after a verb stands that a pronoun is connected to that verb and antecedent is said noun. According to existent dissension between grammar،s author in syntactics absorbency of such sentences، eshteghal،s place and similar application in Persian grammar and rhetorical action has been specified in this article by cheking of genera of connected pronoun to verb that its antecedent is came in sentence - especially in literary context، also in Qran،s translation.