چکیده:
هدف و جهتگیری آیین دادرسی کیفری، در سالهای اخیر، تحت تأثیر «الگوی دادرسی عادلانه» متحول شده است. این تحولات بیشتر مربوط به مرحلۀ تحتنظر(garde -a- vue) بوده که طی آن شخص مظنون به ارتکاب جرم، در بازداشت ضابطان (پلیس) قرار میگیرد. درواقع مقررات ناظر به «مرحلۀ تحتنظر» از این حیث که احتمال نقض حقوق دفاعی افراد، توسط نهادهای متولی تأمین امنیت جامعه در این مرحله بیشتر است، تحولات فراوانی را در خصوص حمایت از متهم پیشبینی کرده است. بدینسان، با توجه به گسترش حقوق دفاعی متهم در این مرحله، میتوان از این پس مرحلۀ تحتنظر را جزء جداییناپذیر فرایند کیفری محسوب کرد. در این میان میتوان به حق برخورداری از وکیل بهعنوان برجستهترین حق دفاعی متهم در هنگام تحتنظر قرار گرفتن افراد نزد ضابطان اشاره کرد. در این نوشتار، تحولات حق متهم برای داشتن وکیل در این مرحله در حقوق فرانسه و ایران (قانون آیین دادرسی کیفری 1392) بررسی خواهد شد.
The purpose and direction of the criminal procedure code in recent years and under
influence of “pattern of fair trial” has been changed. These developments almost
relating to the under supervision stage (Garde-a-vue) which in that stage, suspect is
placed in the detention of bailiff (the police). Because of further probability of
violating of accused’s right in appeal stage by the responsible institutions for
security, applicable regulations on this stage, in favor of accused persons have been
predicted frequent changes. Hence, due to expansion of the accused rights at this
stage, a person could appeal as integral part of criminal process. In the meantime,
right to have an attorney could be considered as the most prominent accused rights
in the detention period which in that time accused is under observation of the bailiff.
In this paper, we examine the changes in the right to have an attorney in appeal stage
in Iranian and France laws.
خلاصه ماشینی:
"با این همه یادآور می شویم ، در مواردی که ضرورت تحقیقات فردی ایجـاب کنـد دادسـتان مجاز است انجام تحقیقات را بدون منتظر ماندن وکیل مدافع و با دو شرط تجویز کند: اول اینکه به شرح بند سوم مادة ٢ – ٤ – ٦٣ قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه انجام تحقیقـات فـوری توسط پلیس از دادستان درخواست شود و نکتة دوم اینکه ، این تقاضا بایـد بـه صـورت کتبـی و مستدل باشد تا از رهگذر شکایت ذی نفع از چنین تصمیمی و با اعمـال کنتـرل بعـدی مقامـات قضایی ذی ربط ، به رعایت حقوق شخص تحت نظر و جلوگیری از سوءاسـتفادة ضـابطان در ایـن خصوص امیدوار شد.
» از مقایسة مقرره های قانون آیین دادرسی کیفری و رویة قضایی فرانسه در خصوص چگونگی دخالت وکیل در مرحلة تحت نظر، با مقررات مادة ٤٨ قانون آیین دادرسی کیفری ١٣٩٢ به نظـر می رسد قانون گذار ایران تنها حق ملاقات سادة شخص تحت نظر بـا وکیـل مـدافع را پـیش بینـی کرده و حقوقی از قبیل مطالعة پرونده ، امکان دخالت در بازجویی ها و یا طرح سؤال در پایان هر جلسة تحقیقاتی که وکیل در آن شرکت جسته و هم چنین تضمینات ناظر به این حقـوق مـورد توجه قرار نگرفته است .
دوم ، قانونگذار ایران در مادة ٤٨ قانون آیین دادرسی کیفری ١٣٩٢، به گونـه ای کلـی و مـبهم بـه حق ملاقات متهم با وکیل مدافع در ابتدای مرحلة تحـت نظـر اشـاره کـرده ، ولـی از تحـولات صـورت گرفته در حقوق فرانسه ، از جمله امکان مداخلة وکیل در بازجویی ها، مطالعة پروندة تحقیقـاتی ، طـرح سؤالاتی که به کشف حقیقت کمک می کند، سخنی به میان نیاورده است ."