چکیده:
در مقاله حاضر در ابتدا به منظور ارزیابی عملکرد بخش بهداشت و درمان استانهای کشور، از روش تحلیل پوششی دادهها (DEA) و رهیافت ستاده محور و همچنین به منظور رتبه بندی واحدهای کارا از روش ابرکارایی استفاده شده است. نتایج نشان میدهد طی سالهای مورد بررسی، استانهای ناکارا بطور میانگین میتوانند بدون استفاده بیشتر از منابع، با مدیریت صحیح، 0.66 ستادهها را افزایش دهند در این میان نیز استان خراسان رضوی با 2. 45 درصد بیشترین پتانسیل را دارا میباشد و همچنین از طریق بهبود در مقیاس، میتوانند ستادهها را تا 20. 02درصد افزایش دهند و در این میان استان مازندران با 47. 18 درصد بیشترین پتانسیل را در این زمینه دارا میباشد. در ادامه با توجه به آنکه عواملی خارج از حیطه نظام سلامت وجود دارند که بر کارایی بخش بهداشت و درمان موثر هستند، این عوامل، در دو سطح فردی و اجتماعی برای 30 استان طی سالهای 86-1383 در نظر گرفته شده است. سطح فردی متغیرهای عادات بد غذایی و هزینههای بهداشتی افراد و سطح اجتماعی متغیرهای سطح آموزش، نرخ پوشش بیمه و درآمد سرانه در هر استان را در بر میگیرد. نتایج حاصل از تخمین این عوامل بر کارایی بخش بهداشت، نشان دهنده تاثیر منفی متغیرهای عادات بد غذایی، هزینههای بهداشتی افراد و تاثیر مثبت سطح آموزش است همچنین متغیر درآمد سرانه نیز پس از گذشتن از حد آستانه دارای تاثیر مثبت بر کارایی است. یکی از نتایج قابل تامل آن است که نرخ پوشش بیمه در تمام سالهای مورد بررسی دارای تاثیر منفی بر کارایی بخش بهداشت و درمان است که لزوم توجه بیشتر در جهت بهبود سیستمهای بیمه را میطلبد. علاوه بر آن نتایج نشان میدهد میتوان عوامل فردی را از طریق تغییر در عوامل اجتماعی بهبود بخشید، بدین معنی که میتوان عادات بد غذایی را از طریق افزایش سطح آموزش جامعه خصوصا آموزشهای بهداشتی و هزینههای بهداشتی افراد را از طریق افزایش کارایی سیستمهای بیمه ای و بالا بردن سهم دولت در تامین هزینههای درمانی مردم بهبود بخشید، که این امر مستلزم توجه بیشتر به عوامل اجتماعی نسبت به عوامل فردی در بهبود کارایی بخش بهداشت و درمان است.
خلاصه ماشینی:
"سپس تعدادی از مطالعات خارجی و داخلـی انجـام گرفتـه در ایـن حـوزه مـرور می شود و در قسمت روش شناسی تحقیق با توجـه بـه مبـانی نظـری تحقیـق و مطالعـات صورت گرفته ، متغیرهای مورد استفاده شامل نهاده ها و ستاده های بخش بهداشت و درمـان جهت اندازه گیری کارایی بیان شده و سپس با استفاده از اندازه گیـری و ارزیـابی کـارایی استان ها در بخش بهداشت و درمان ، ضمن محاسبه عملکرد استان هـا در اسـتفاده از منـابع موجود، چارچوب منطقی جهت توزیع نیروی انسانی و منابع ، در میان بخش هـای مختلـف فراهم می آید و در ادامه با توجه به عوامل موثری که خارج از حیطه نظام سلامت بر آن اثر می گذارند، به تشخیص عوامل موثر و اثرگذاری آنها بر کارایی پرداخته تا بتـوان بـه نقـاط ضعف و قوت این بخش پی برد و با ارائه راهکارهـای مناسـب ، درصـدد بهبـود عملکـرد برآمد.
الف ) مطالعات صورت گرفته در خارج از کشور آنتونیو آفونسو و همکارانش ١ (٢٠٠٦) در مطالعـه ای بـا عنـوان کـارایی نسـبی بخـش بهداشت با استفاده از روش DEA کارایی خدمات بهداشتی را در میان کشورهای OECD با استفاده از نهاده هایی که مستقیما در سیسـتم بهداشـت اسـتفاده مـی شـود شـامل تعـداد پزشکان ، پرستاران ، تخت ها و واحدهای MRI و ستاده های امیـد بـه زنـدگی ، نـرخ زنـده ماندن کودکان ، پتانسیل سال های زندگی که از دست نرفته ، مورد ارزیابی قرار داده انـد."