چکیده:
اثر چرخدندهای زمانی رخ میدهد که انحراف مساعد (نامساعد) از عملکرد بودجهشده، موجب افزایش (کاهش) عملکرد بودجهشدۀ دورۀ آینده شود. هدف این مقاله، بررسی وجود اثر چرخدندهای در سود بودجهشدۀ شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران است. فرض میشود پیشبینی سودی که شرکتهای عضو بورس اوراق بهادار تهران ملزم به افشای آن هستند، بازتابی از اهداف عملیاتی تعیینشده و بودجۀ داخلی شرکت است و شرکت با افشای چنین اطلاعاتی، در واقع ابزار کنترل بودجهای خود را در اختیار بازار قرار میدهد. نمونۀ آماری پژوهش شامل 325 شرکت پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران، طی سالهای 1386 تا 1392 میشود. شواهد نشان میدهد انحراف از اهداف بودجهشده در سال جاری، بر اهداف بودجهشدۀ سال بعد اثر میگذارد؛ یعنی اثر چرخدندهای مشاهده میشود و انحراف مساعد از اهداف تعیینشده نسبت به انحراف نامساعد، بر تغییرات اهداف بودجهشدۀ دورۀ آتی اثر بیشتری دارد؛ به بیان دیگر، اثر چرخدندهای نامتقارن است.
خلاصه ماشینی:
"دوم آنکه ، این نوع از اثر چرخ دنده ای نامتقـارن ـ کـه از ایـن پـس آن را اثـر چـرخ دنـده ای نامتقارن مثبت می نامیم ـ در بودجه ریزی به نوعی سـازوکار انگیزشـی منجـر مـی شـود و بـرای فعالیت هایی پاداش در نظر می گیرد که در راستای افزایش با ثبات سود باشد (مانند بهبود کارایی ) نه برای فعالیت هایی که افزایش مقطعی و زودگذر سـود را در پـی دارنـد.
از آنجـا کـه در چنـین نظامی اهداف سود افزایش آسان تر و کاهش سخت تری دارد، افزایش های مقطعی سود که انتظار تکرار آن در دوره های بعدی نمی رود، به آسانی موجب افـزایش اهـداف سـود سـال هـای بعـدی می شود و در نتیجه ، در سال های بعد سطح عملکرد مـدیران پـایین تـر از سـطح اهـداف در نظـر گرفته شده خواهد بود و این انحراف نامساعد به کاهش پاداش مدیریت منجر مـی شـود (لئـون و راک ، ٢٠٠٢).
بسیاری از پژوهشگران معتقدند پاداش هایی که بر مبنای سود باشند، ناخواسته سبب می شوند مدیران به جای عملکرد بلندمدت شرکت بر نتایج مقطعی و جاری تمرکز کنند (دیچـو و اسـلوان ، ١٩٩١)، اما ایجاد سودهای مقطعی با تمرکز بر نتایج دورة جاری در صورت وجود اثر چرخ دنـده ای نامتقارن مثبت ، به افزایش اهداف بودجه ای دورة بعدی می انجامد؛ در حالی که مدیر، انتظار تـداوم چنین سودی را در سال های بعد از آن ندارد.
Empirical Tests of Budget Ratcheting and its Effect on Managers' Discretionary Accrual Choices."