چکیده:
تعیین عوامل موثر بر مخارج دولت از دیرباز در اقتصاد بخش عمومی مطرح بوده است . آدولف واگنر (١٩٦٧) اقتصاددان آلمانی رشد بخش عمومی برخی از کشورهای اروپایی، آمریکا و ژاپن را مطالعه کرده است و نظریه وی بر اساس این تجربیات استوار است . بر اساس این نظریه با افزایش درآمد در این کشورها مخارج دولت به نسبت بیشتری افزایش یافته است . بیشتر مطالعات انجام شده در خصوص نظریه واگنر برای ایران در سطح کلان و یا بین کشوری بوده است و فقط یک مطالعه در سطح استان های کشور و به صورت مقطعی برای سال ١٣٧٣ انجام شده است . در این مطالعه تلاش شده است تاثیر اندازه اقتصاد (درآمد و درآمد سرانه ) بر اندازه دولت (مخارج دولت ، نسبت مخارج دولت به درآمد، مخارج سرانه دولت ) در قالب چند الگو بر اساس قانون واگنر برای استان های ایران در دوره ٩١-١٣٨٠ مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور اثر درآمد، تراکم جمعیت ، نرخ شهرنشینی و نرخ بیکاری بر اندازه دولت مورد بررسی قرار میگیرد. نتایج حکایت از برقراری قانون واگنر در استان های ایران را دارد.
The determination of factors affecting government expenditure has been raised in the economy of public sector from the long ago. Adolf Wagner (1967)، the German economist has studied the growth of public sector of some European countries، the United States and Japan، and his theory is based on these experiences. Based on the theory، by increasing income in these countries، the government expenditure has increased more. Most of the studies conducted on the Wagner theory have been at the macro-level for Iran or between country، and only one study has been done in provinces of the country by cross section data for 1994. In this study، it is tried the impact of the economy size (income and per capita income) on the size of the government (government expenditure، government expenditure relative to income and per capita government expenditure) in the form of Four Alternative Specification of the Wagner''s hypothesis for the provinces of Iran in 2001-2012 are to taken into account using the panel data. For this purpose، the effect of income، population density، the urbanization rate and the unemployment rate are examined on the size of the government. The results indicate the acceptance of Wagner’s law in provinces of Iran.
خلاصه ماشینی:
در این مطالعه تلاش شده است تأثیر اندازه اقتصاد (درآمد و درآمد سرانه ) بر اندازه دولت (مخارج دولت ، نسبت مخارج دولت به درآمد، مخارج سرانه دولت ) در قالب چند الگو بر اساس قانون واگنر برای استان های ایران در دوره ٩١-١٣٨٠ مورد بررسی قرار گیرد.
تنها تحقیقی که در سطح استانی انجام شده است ، تحقیق مربوط به محنت فر و جعفریصمیمی (١٣٧٨) میباشد که به بررسی عوامل مؤثر بر افزایش هزینه های جاری دولت در استان های کشور پرداخته است و برای این منظور از اطلاعات داده های مقطعی استان های کشور در سال ١٣٧٣ و روش حداقل مربعات معمولی استفاده کرده اند.
همان طوری که مشاهده میشود اکثر تحقیقات انجام شده در خصوص بررسی قانون واگنر در ایران در سطح کلان و ملی با استفاده از داده های سری زمانی برای دوره ای از زمان میباشد و تنها تحقیق انجام شده در سطح استانی تحقیق آخر مربوط به محنت فر و جعفریصمیمی (١٣٧٨) است که این تحقیق با استفاده از داده های مقطعی سال ١٣٧٣ انجام شده است و بین متغیرهای تحقیق مذکور با تحقیق حاضر تفاوت زیادی وجود دارد.
اما میزان ضـریب تعیین رگرسیون های برآورد شـده در الگوهای نسـبت پیکاک وایزمن و ماسـگریو در حدود ٦٠ درصد میباشد، پس میتوان نتیجه گرفت متغیرهای درآمد (Yit)یا درآمد سران (Yit Nit)، اثرات مقیاس ( SECit)، میزان شهرنشینی (URit)و نرخ بیکاری (UNEMit) توانســته اند ٦٠ درصــد تغییرات نســبت مخارج دولت به درآمد (Git Yit) را توضـیح دهند.
C. (2006); Government Expenditure and National Income: Causality Tests for Five South East asian Countries, International Business & Economic Journal, Vol 5 , No 10: 49-58.