چکیده:
این مقاله به بررسی تأثیر ظرفیت مکانی بر دلبستگی به مکان در منتخبی از محلات شهر تهران اختصاص دارد. روش این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی بوده است و دادههای مورد نیاز با استفاده از توزیع 475 پرسشنامه و مطالعات میدانی و نیز مصاحبههای حضوری با نوجوانان در ردۀ سنی 12 تا 16 سال از محلات الهیه، نارمک، هاشمی و یافتآباد که به روش طبقهای سیستماتیک انتخاب شده بودند، بهدست آمد. هدف کلی پژوهش حاضر، تعیین روابط علی میان مؤلفههای ظرفیتهای مکانی بر شاخص دلبستگی به مکان و تبیین معناداری یا عدم معناداری آنها در محلات منتخب است. بدین منظور از آزمون پارامتریکF و نیز آزمون Tukey استفاده شد. در تمام متغیرهای شاخص ظرفیت مکانی بین محلههای تحت بررسی تفاوت معنادار وجود داشت. نتایج آزمون Tukey نشان میدهد محلۀ هاشمی کمترین میزان ظرفیت مکانی را در بین محلهها دارا است و بیشترین ظرفیت مکانی متعلق به محلۀ الهیه است. برای سنجش رابطۀ دو متغیر، ضریب همبستگی پیرسون بهکار گرفته شد و برای بررسی تأثیر مؤلفههای متغیر مستقل (ظرفیت مکانی) بر متغیر وابسته (دلبستگی به محله) از تحلیل رگرسیون چندگانه به روش Stepwise استفاده شد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان میدهد بین سه مؤلفۀ ظرفیت مکانی (ادراک محیط، امکانات محله و ویژگیهای زیستمحیطی) که در معادلۀ رگرسیون باقی ماندهاند، با متغیر دلبستگی به محله همبستگی چندگانۀ قوی برقرار است. در مجموع سه مؤلفۀ ظرفیت مکانی حدود 37 درصد از واریانس متغیر دلبستگی به محله را تبیین میکنند که با توجه به توزیع F، همۀ ضرایب همبستگی و ضرایب تبیین معنادار بوده و قابل تعمیم به جامعۀ آماری کل است.این مقاله به بررسی تأثیر ظرفیت مکانی بر دلبستگی به مکان در منتخبی از محلات شـهر تهـران اختصـاص دارد. روش این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی بوده است و داده های مورد نیاز با استفاده از توزیع ٤٧٥ پرسـش نامـه و مطالعات میدانی و نیز مصاحبه های حضوری با نوجوانان در ردة سـنی ١٢ تـا ١٦ سـال از محـلات الهیـه ، نارمـک ، هاشمی و یافت آباد که به روش طبقه ای سیستماتیک انتخاب شده بودند، به دست آمد. هدف کلی پـژوهش حاضـر، تعیین روابط علی میان مؤلفه های ظرفیت های مکانی بر شاخص دلبستگی بـه مکـان و تبیـین معنـاداری یـا عـدم معناداری آنها در محلات منتخب است . بدین منظور از آزمون پارامتریک F و نیز آزمون Tukey استفاده شد. در تمام متغیرهای شاخص ظرفیت مکانی بین محله های تحت بررسی تفاوت معنادار وجـود داشـت . نتـایج آزمـون Tukey نشان میدهد محلۀ هاشمی کمترین میزان ظرفیت مکانی را در بین محله ها دارا است و بیشـترین ظرفیـت مکـانی متعلق به محلۀ الهیه است . برای سنجش رابطۀ دو متغیر، ضریب همبستگی پیرسـون بـه کـار گرفتـه شـد و بـرای بررسی تأثیر مؤلفه های متغیر مستقل (ظرفیت مکانی ) بر متغیر وابسته (دلبسـتگی بـه محلـه ) از تحلیـل رگرسـیون چندگانه به روش Stepwise استفاده شد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان میدهد بین سه مؤلفۀ ظرفیت مکانی (ادراک محیط ، امکانات محله و ویژگیهای زیست محیطی) که در معادلۀ رگرسیون باقی مانده اند، با متغیر دلبستگی به محله همبستگی چندگانۀ قوی برقرار است . در مجموع سه مؤلفۀ ظرفیـت مکـانی حـدود ٣٧ درصـد از واریـانس متغیـر دلبستگی به محله را تبیین میکنند که با توجه به توزیع F، همۀ ضرایب همبستگی و ضرایب تبیین معنـادار بـوده و قابل تعمیم به جامعۀ آماری کل است .
خلاصه ماشینی:
"دلبستگی به مکان دربرگیرندة علقه هایی است که بـین افـراد و محیط های معنادار رخ میدهد که در چند سال اخیر توجه جامعۀ علمی (١٩٩٢ ,Altman &Low ) ,(٢٠٠٣ ,Giuliani) را به خود جلب کرده است .
نتایج آزمون Tukey نشان میدهد از نظر متغیر هویت مکان دو محلۀ یافت آباد و هاشمی در یک خوشه و محله های نارمک و الهیه در خوشۀ دیگری قرار گرفتند، به گونه ای که نوجوانان دو محلۀ نارمک و الهیه به طرز معناداری نسبت بـه نوجوانان دو محلۀ یافت آباد و هاشمی هویت مکانی بیشتری دارند.
در این میـان ، برای سنجش رابطۀ دو متغیر، ضریب همبستگی پیرسون به کار گرفته شده است و برای بررسی تـأثیر مؤلفـه هـای متغیـر مستقل (ظرفیت مکانی) بر متغیر وابسته (دلبستگی به محله ) از تحلیل رگرسیون چندگانـه بـه روش Stepwise اسـتفاده میشود: بر این اساس ، از بین مؤلفه های ظرفیت مکانی، متغیر ادراک محیط بیشترین همبستگی را با متغیر دلبستگی به محله دارد.
دربارة متغیر ظرفیت مکـانی کـه دربرگیرنـدة پـنج مؤلفـۀ ویژگیهای محیط مسکونی، ادراک محیط ، فعالیت ها و کاربریهای مزاحم ، ویژگیهای زیست محیطی و امکانـات محلـی است ، در همۀ متغیرهای شاخص ظرفیت مکانی، بین محله های تحت بررسی تفاوت معنادار وجود دارد.
در مجموع ، این مؤلفه ظرفیت مکانی حدود ٣٧ درصد از واریانس متغیر دلبستگی به محله را تبیین میکند که با توجه به توزیع F، همۀ ضرایب همبستگی و ضرایب تبیین معنادار بوده و قابل تعمیم به جامعه آماری کل است ."