چکیده:
امروزه مکانیابی مناسب کاربریها در راستای تحقق اهداف توسعه، یکی از ضرورتهای برنامهریزی در سطوح ملی و منطقهای میباشد. بر این اساس مکانیابی محل مناسب برای استقرار صنایع میتواند علاوه بر فواید اقتصادی، اثرات ناهنجاری بر محیط را تقلیل و کاهش دهد. لذا هدف این پژوهش تعیین معیارهای مؤثر بر مکانیابی شهرکهای صنعتی در تبریز با توجه به شاخصهای توسعه پایدار میباشد. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است و پس از جمعآوری اطلاعـات مـورد نیـاز بـا اسـتفاده از مدلهای تصمیمگیری چند معیاره (تاپسیس، ویکور، الکترا و saw) طبقهبندی و ارزشگذاری متغیرها و لایههای اطلاعاتی و با اتخاذ 10 شاخص طبیعی، جغرافیایی، زیست محیطی و زیربنایی به پهنهبندی اراضی شهرستان تبریز جهت تعیین مکان مناسب برای استقرا شهرک صنعتی اقدام گردید. طبق مطالعات انجام یافته و اعمال وزنهای حاصل از مدل تحلیل سلسلهمراتبی و نرمافزار GIS این نتیجه حاصل میشود که عوامل زمین لرزه، توپوگرافی و آلودگی بیشترین نقش را در مکانیابی صنعتی در شهرستان به عهده دارند. از طرف دیگر پهنههای شرقی تبریز برای مکانیابی شهرک صنعتی مناسب و در مقابل پهنههای شمالی و جنوبی شهرستان که به مناطق مرتفع و کوهستانها نزدیک میباشند، برای مکان یابی شهرک صنعتی نامناسب میباشند. به بیان دقیق تر، از 224045 هکتار کل اراضی شهرستان، 100957 هکتار معادل 45 درصد، پهنه چهارم جهت احداث شهرک صنعتی کاملا مناسب و پهنه سوم جهت احداث شهرک صنعتی در منطقه مورد مطالعه کاملا نامناسب میباشد.
خلاصه ماشینی:
"روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است و پس از جمع آوری اطلاعـات مـورد نیـاز بـا اسـتفاده از مدل های تصمیم گیری چند معیاره (تاپسیس ، ویکور، الکترا و saw) طبقه بندی و ارزش گذاری متغیرها و لایه های اطلاعاتی و با اتخاذ ١٠ شاخص طبیعی، جغرافیـایی، زیست محیطی و زیربنایی به پهنه بندی اراضی شهرستان تبریز جهت تعیین مکان مناسب برای استقرا شهرک صنعتی اقدام گردید.
مقاله میکوشد تا به این سؤال پاسخ دهد که مهم ترین معیارهـا در مکان یابی شهرکهای صنعتی تبریز با توجه به شاخص های توسعه پایدار چیست ؟ سپس به اولویت بندی آنها بر اساس مدل های تصمیم گیری و در نهایت به مکان گزینی اراضی مناسب جهت احداث شهرک صنعتی در منطقه مورد مطالعه بپردازد.
نصراللهی و صالحی (١٣٩١)، در مقاله عوامل مؤثر بر مکان یابی شـهرکهـای صـنعتی بـا توجه به شاخص های توسعه پایدار، با استفاده از معیارهای اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی به بررسی و تحلیل مکان مناسب برای شهرک صنعتی پرداخته اند.
/ شکل ١- فرایند پژهش و متغیرهای تحقیق جدول ١- طبقه بندی منطقه مطالعاتی از نظر شاخص های مؤثر در تعیین مکان یابی صنعتی تبریز شیب تا٦ درجه ٩-٦ درجه ١٥-٩ درجه بیشتر از١٥ درجه فاصله از مراکز لرزه خیزی خیلی زیاد زیاد کم خیلی کم سازگاری صنایع خیلی مناسب مناسب متوسط نامناسب فاصله از دفن زباله بیشتر از١٢٠٠ 900-1200 600-900 300-600 کمتر از 300 توپوگرافی کمتر از١٣٠٠ 1300-1500 1500-1700 بالای ١٧٠٠ منبع : یافته های نگارندگان ، ١٣٩٢."