چکیده:
امروزه اهمیت اقتصادی و اشتغالزائی گردشگری چنان مهم میباشد که میتواند به عنوان موتور اقتصادی هر کشوری تلقی شود. گردشگری مزایای فراونی دارد و میتواند به عنوان یکی از مهمترین منبع برای اشتغالزائی در سطوح مختلف ملی، منطقهای و محلی مطرح باشد. پایداری درآمد گردشگری مسأله مهمی است و یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار در پایداری گردشگری امنیت میباشد. هدف اصلی این مقاله مطالعه و بررسی اثر ناآرامیهای سیاسی– اجتماعی بر روند تغییرات درآمدی گردشگری در طی دوره 1995 تا 2012 برای کشورهای ایران، ترکیه و مصر است. برای این منظور متغیرهای تولید ناخالص داخلی، شاخص بهای مصرف کننده و وقوع بحرانهای سیاسی در طی دوره زمانی مورد مطالعه، مورد استفاده قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از روش رگرسیون خطی چند متغیره در قالب تحلیل سری زمانی استفاده شد. مقایسه درآمد گردشگری بین سه کشور ایران، ترکیه و مصر نشان میدهد که اهمیت اقتصادی و اشتغالزائی گردشگری برای کشورهای ترکیه و مصر در مقایسه با ایران خیلی زیاد میباشد. نتیجه بدست آمده از آزمون دوربن– واتسن نشان میدهد سریهای زمانی فاقد خود همبستگی میباشند. همچنین نتایج نشان میدهد که در کشور ترکیه و مصر درآمد گردشگری تحت تأثیر بحران و ناآرامیهای سیاسی – اجتماعی میباشد و در دورههای وقوع چنین بحرانهایی از درآمد گردشگری این کشورها کاسته شده است. این در حالی است بخاطر شرایط خاص سیاسی در ایران مهمترین عامل اثرگذار بر کاهش درآمد گردشگری شاخص بهای مصرف کننده میباشد.
خلاصه ماشینی:
همچنين نتايج نشان ميدهد که در کشور ترکيه و مصر درآمد گردشگري تحت تأثير بحران و ناآراميهاي سياسي – اجتماعي ميباشد و در دوره هاي وقوع چنين بحران هايي از درآمد گردشگري اين کشورها کاسته شده است .
بطور خلاصه ميتوان گفت عوامل متعددي در توسعه و شکوفائي گردشگري نقش دارند بررسي ادبيات تحقيق نشان ميدهد که جنگ (محمدزاده و همکاران ، ٢٠١٠)، درآمد سرانه و قيمت هاي نسبي (حبيبي و همکاران ، ٢٠٠٥) تروريسم (٢٠١٣ ,Ali Raza et al)، نرخ تورم و مسايل زيست محيطي (امين رشتي و همکاران ، ٢٠١١)، درآمدهاي نفتي و دولت (لطفي و همکاران ، ١٣٨٩)، امنيت (صيدائي و همکاران ، ١٣٩٠)، توليد ناخالص ملي و نرخ ارز حقيقي (محمدي و همکاران ، ١٣٩١)، توليد ناخالص داخلي، شاخص هريتيج و درآمد سرانه (فليحي و همکاران ، ١٣٩٢)، هزينه سفر در مقصد (مؤمني و همکاران ، ١٣٩١)، احساس رضايت (هزار جريبي و همکاران ، ١٣٨٩)، از جمله عواملي مهمي هستند که در افزايش يا کاهش تعداد گردشگران وارده به يک کشور نقش دارند.
معادله رگرسيوني خطي که ميتوان براي سري زماني کشور ترکيه نوشت به شرح زير ميباشد: / / 1 شکل ٣- نمودار مقايسه روند تغييرات درآمد گردشگري، نرخ تورم ، توليد ناخلص داخلي و ناآرامي سياسي در ترکيه ماخذ: ٢٠١٣ ,World bank و تحليل هاي نگارنده ، ١٣٩٣.
تجزيه و تحليل داده ها براي کشور ترکيه و مصر نشان ميدهد در اين دو کشور درآمد گردشگري تحت تأثير وقوع بحران و ناآراميهاي سياسي– اجتماعي و حوادث غيرمترقبه طبيعي قرار دارد.