چکیده:
رشد سریع شهرها و توسعه‌ی کالبدی آن‌ها موجب بروز بحران‌های مختلف در زندگی شهری نظیر مشکلات محیطی و نزول کیفیت محیط شهرها شده است. در کشور ما هم به دنبال افزایش شهرنشینی و سرعت بالای تغییرات در بافت‌های شهری به دلایل مختلف، کیفیت محیط در نواحی شهری به شدت تنزل یافته است. بحران کیفیت در محیط‌های شهری، توجه به رویکردهای مؤثرتری را که قابلیت‌های اجرایی بیش‌تری داشته باشند، به یک موضوع جدی تبدیل کرده است. شهر زنجان به‌عنوان یکی از شهرهای میانه اندام کشور از بحران کیفیت محیط شهری بی‌نصیب نمانده و با مشکلات فراوانی در ابعاد مختلف کیفیت محیط شهری روبروست. روش تحقیق در این مطالعه، به صورت توصیفی- تحلیلی بوده و نوع تحقیق، کاربردی و رویکرد آن بصورت کمی و کیفی می‌باشد. بر این اساس کیفیت محیط شهری بافت میانی شهر زنجان با استفاده از شاخص‌های کالبدی- فضایی مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد مناطق سطح مطلوبیت متوسط 92/23 درصد و مناطق پایین‌تر از سطح مطلوبیت متوسط 6/39 درصد از سطح منطقه بافت میانی شهر زنجان را به خود اختصاص داده است، که در واقع نشان از وضعیت نامطلوب و نامناسب شاخص‌های کالبدی- فضایی و فاصله کیفی شاخص‌ها از وضعیت مطلوب دارد. پهنه‌بندی محدوده بافت میانی شهر زنجان از لحاظ میزان مطلوبیت ابعاد کالبدی- فضایی کیفیت محیط شهری نشان می‌دهد که محلات ترانس، بی‌سیم، قیر باشی، دروازه ارک، گونیه، درمانگاه در وضعیت نامطلوب و محلات امجدیه، صفا و مقدم در وضعیت نسبتا نامطلوب قرار دارند. در نهایت پیشنهاد‌هایی برای ارتقای کیفیت محیط شهری در مقیاس محدوده مورد مطالعه ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
بر اين اساس کيفيت محيط شهري بافت مياني شهر زنجان با استفاده از شاخص هاي کالبدي- فضايي مورد ارزيابي و تحليل قرار گرفته است .
پهنه بندي محدوده بافت مياني شهر زنجان از لحاظ ميزان مطلوبيت ابعاد کالبدي- فضايي کيفيت محيط شهري نشان ميدهد که محلات ترانس ، بيسيم ، قير باشي، دروازه ارک، گونيه ، درمانگاه در وضعيت نامطلوب و محلات امجديه ، صفا و مقدم در وضعيت نسبتا نامطلوب قرار دارند.
با توجه به موضوع و هدف تحقيق حاضر که ابعاد کالبدي - فضايي کيفيت محيط شهري بافت مياني شهر زنجان را با استفاده از روش هاي چند معياري و GIS مورد ارزيابي و ارزيابي قرار داده ، اين تحقيق ميتواند گام کوچکي در شناخت و ارائه ي راهکار در روند ارتقاي کيفيت محيط شهري در محدوده ي مورد بررسي بردارد.
ارزيابي مطلوبيت معيارها و شاخص هاي کالبدي- فضايي کيفيت محيط شهري بافت مياني شهر زنجان با استفاده مدل AHP و نرم افزارهاي زيرمجموعه آن از جمله EXT_AHP ,EC١ در محيط نرم افزار GIS در چهار مرحله به صورت سلسله مراتبي انجام گرفته است .
لذا از امتياز هرکدام از معيارها که در مرحله دوم ارزيابي حاصل شده بود مورد استفاده قرار گرفت و با استفاده از EXT_AHP در محيط ARC GIS با اعمال کردن وزن نهايي هرکدام از معيارها در نهايت نقشه ي ميزان مطلوبيت ابعاد کالبدي - فضايي کيفيت محيط شهري بافت مياني شهر زنجان استخراج گرديد.
(
, 
, 
)
