چکیده:
نهج البلاغه به عنوان یک میراث حدیثی مکتوب اهمیت فراوانی در فرهنگ اسلامی دارد. یکی از مهمترین ابزارها برای فهم یک حدیث، دانستن سبب صدور آن است به طوری که در برخی مواقع عدم اطلاع از سبب صدور، موجب فهم ناقص و حتی اشتباه از متن میشود و با توجه به صبغه غالب تاریخی نهج البلاغه، بررسی سبب صدور خطبههای این کتاب از اهمیت فراوانی پیدا میکند. به همین دلیل است که برخی از شارحان نهج البلاغه بدون توجه به سبب صدور خطبههای نهج البلاغه برداشتی از متن کردهاند که هیچ تناسبی با فضای صدور ندارد و به عبارت دیگر فهم ناقص از متن داشتهاند و از سوی دیگر شارحانی دیگر به سبب صدور توجه کرده و به فهم و برداشت منطقی و مستدل دست یافتهاند. در مقاله حاضر تلاش شده است تا ضمن اشاره به بحث سبب صدور و اهمیت آن نمونههایی از شرحهایی که بدون توجه به سبب صدور شرح نادرستی ارائه دادهاند و از سوی دیگر همان شرحها به وسیله شروحی که به سبب صدور توجه کردهاند، نقد شوند.
خلاصه ماشینی:
یکی از مهم ترین ابزارها برای فهم یک حدیث ، دانستن سبب صدور آن است به طوری که در برخی مواقع عدم اطلاع از سبب صدور، موجب فهم ناقص و حتی اشتباه از متن می شود و با توجه به صبغه غالب تاریخی نهج البلاغه ، بررسی سبب صدور خطبه های این کتاب از اهمیت فراوانی یپدا می کند.
٣. نقش سبب صدور در فهم نهج البلاغه فرایند درک و تفسیر متن با زمینه های فکری، اجتماعی ، تاریخی و فرهنگی ای که در زمان خلق اثر و تکوین متن و گفتار، مؤلف را احاطه کرده و او در آن جغرافیای خاص فرهنگی ، اجتماعی و تاریخی به خلق اثر پرداخته است ، در ارتباط است و این مطلب در جای خود یک اصل عقلایی در گفتمان متعارف بشری است که در تحلیل ، تفسیر و معناشناسی یک متن ، نوشتار یا گفتار یک اندیشمند، فضای کلی و آهنگ سخن وی را باید مورد عنایت قرار داد و با توجه به آن جهت گیری محوری، از میان معانی نهفته و محتمل در کلام، احراز کرد و در پرتو تناسب سیاق کلام، مراد وی را بازشناسی نمود.
نقد و برررسی با مقایسه دو شرح مذکور می توان به اشتباه ابن میثم بحرانی پی برد و با توجه به سبب صدور خطبه که درباره وصف بیعت است ، هجوم مردم به سوی امام (ع) برای بیعت بوده نه به هنگام جنگ به دلیل تقاضایی که ایشان از حضرت داشته اند.