چکیده:
نگاه فرهنگی به مطالعات آموزش عالی از جمله منظرهایی است که اخیرا مورد توجه پژوهشگران این حوزه قرار گرفته است و موجب تولد فصل جدیدی از مطالعات بر محور «فرهنگ دانشگاهی» شده است. فرهنگ رشتهای، خود شاخهای از این مطالعات محسوب میشود که فرهنگ جاری در آموزش عالی را از زاویهی کنش و تعاملات ناشی از رشتهی تحصیلی با افراد و محیط مورد بررسی قرار میدهد. با توجه به طرح موضوعاتی نظیر توسعهی برنامههای درسی میانرشتهای و بینالمللی کردن برنامههای درسی آموزش عالی، مطالعهی فرهنگ رشتههای آموزش عالی بیش از پیش ضرورت پیدا کرده است. این در حالی است که چهارچوب مشخصی برای آن تدوین نشده است و با توجه به پیچیدگی این مسئله، فقدان چنین چهارچوبی خود موجب غفلت پژوهشگران برنامه درسی آموزش عالی از این مهم است.
پژوهش حاضر، با هدف تدوین چهارچوبی برای مطالعهی فرهنگ رشتهای در برنامههای درسی آموزش عالی انجام شده است. به این منظور دو رشتهی ریاضی و علوم تربیتی که در دستهبندی بچر به ترتیب جزء رشتههای محض-سخت و نرم-کاربردی قرار دارند، مورد بررسی قرار گرفتهاند. روش پژوهش، نظریهی مبنایی بوده است؛ که دادههای آن از طریق مشاهدهی مشارکتی، مصاحبهی نیمهساختاری، پرسشنامهی بازپاسخ، محتوا و آثار فرهنگی، جمعآوری و از روش مقولهبندی و کدگذاری تحلیل شده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل دادهها مبیّن وجود متغیرها، مقولهها و سطوح مختلفی برای فرهنگ رشتهای در برنامههای درسی آموزش عالی است که چهارچوبی را برای مطالعهی فرهنگ رشتهای در آموزش عالی تداعی میکند.
Recently the higher education
researchers have focused on cultural views
toward higher education studies and caused a
new trend of research which investigates
academic culture. Disciplinary culture is
considered as one of the branches that study
culture in higher education according to the
interactions between the disciplines, on the one
hand, and individuals and context, on the other
hand. The study of disciplinary culture is
increasingly growing due to the emergence of
the topics such as interdisciplinary curricula and
internationalization of curricula in higher
education. However, no framework has been
developed for this type of studies. In addition,
considering the complexity of this topic, the
lack of a coherent framework could create
ignorant researchers. As a result, this study
seeks to develop a framework for studying
disciplinary culture in higher education. To this
aim, the researchers chose mathematics and
education, which are respectively among hardpure
disciplines and soft-applied ones in the
classifications of disciplines. The present study
employed grounded theory approach and the
data were gathered through cooperative
observation, semi-structured interviews, openended
questionnaires and content analysis of
cultural documents in two disciplines. In the
next step, the data were analyzed through
coding and patterning methods. The results of
data analysis revealed different variables,
categories and levels for disciplinary culture in
higher education curriculum which explained a
framework for disciplinary culture in higher
education which could serve as the basis for
developing a framework for studying the
disciplinary culture in higher education.
خلاصه ماشینی:
دوفصلنامه ي مطالعات برنامه ي درسي آموزش عالي Journal of Higher Education Curriculum سال ٥، شماره ١٠، پاييز و زمستان ١٣٩٣، ٣٢-٧ Studies Vol. 5, No. 10,7 -32 شناسايي يک چهارچوب مطالعاتي براي فرهنگ رشته اي در برنامه هاي درسي آموزش عالي A Research framework for Disciplinary Culture in Higher Education Curriculum تاريخ دريافت مقاله : ١٣٩٣/٨/١٨، تاريخ ارزيابي: ١٣٩٣/٩/١٣، تاريخ پذيرش مقاله : ١٣٩٣/١١/٢١ دکترعظيمه سادات خاکباز١ Dr. Azimeh Sadat Khakbaz Abstract: Recently the higher education چکيده : نگاه فرهنگي به مطالعات آموزش عالي از جمله منظرهايي researchers have focused on cultural viewstoward higher education studies and caused a است که اخيرًا مورد توجه پژوهشگران اين حوزه قرار گرفته است و new trend of research which investigatesموجب تولد فصل جديدي از مطالعات بر محور «فرهنگ دانشگاهي» academic culture.
چهارچوب تبيين شده در جدول شماره ي ١ نشان شده است : 15 جدول شماره ١- چهارچوب مطالعه ي فرهنگ رشته اي در آموزش عالي مؤلفه پژوهش آموزش مقوله سطح پژوهش هاي منتشر شده (تبيين مسئله ، اهداف آموزش روش ، تحليل ، نتيجه ، دفاع از نتيجه ، محتواي مصنوعات استناد از ابعاد ظاهري و ساختاري) آموزشي رسانه ي آموزشي سطح روش انجام پژوهش (انتخاب مسئله ، روش تدريس اول تدوين طرح اوليه ي پژوهش ، روش انجام تکليف و فعاليت اعمال پژوهش ، تحليل داده ها، نتيجه گيري، يادگيرنده ارائه ي نتيجه ) ارزشيابي يادگيري روابط استاد و دانشجو روابط رشته اي دانشجويان رفتار زبان رشته اي تلقي نسبت به رشته سطح تلقي نسبت به دانشجو در رشته ارزش ها دوم تلقي نسبت به استاد در رشته فرضيه هاي معرفت شناختي رشته اي مفروضات سطح بنيادي سوم يافته هاي حاصل از مقايسه ي فرهنگ رشته اي رياضي و علوم تربيتي در هر متغير نيز به شرح زير است : اهداف آموزش : 16 دوفصلنامه مطالعات برنامه درسي آموزش عالي، سال ٥، شماره ١٠، پاييز و زمستان ١٣٩٣ o اهداف آموزش در رشته ي رياضي تمايل به تقويت تفکر انتزاعي و مهارت هاي شناختي را دارد.