چکیده:
هدف: تهیه مقیاس استاندارد برای اندازه‌گیری میزان دینداری؛ به خصوص در جامعۀ ایران که دینداری یکی از شاخصهای اصلی توصیف وضعیت اجتماعی است، یکی از ضرورتهای انکارناپذیر است؛ به ویژه اینکه اکثر شاخص‌هایی که برای سنجش دینداری ارائه شده‌اند، عمدتا بر مبنای الگوهای غربی و دیدگاههای مسیحی‌گرا ساخته شده‌اند. لذا هدف اصلی این پژوهش، ساخت الگوی مفهومی و ابزار اندازه‌گیری بومی برای سنجش میزان دینداری بوده است. روش: این مطالعه به صورت میدانی و با استفاده از تکنیک مصاحبه در قالب پرسشنامۀ محقق‌ساخته به انجام رسیده و نتایج آن به وسیلۀ نرم‌افزار spss تجزیه و تحلیل شده‌اند. یافته‌ها: دراین تحقیق، یک الگوی مفهومی جدید مشتمل بر وجوه سه‌گانه و ابعاد چهارگانۀ دین(اعتقادات، ایمان، اخلاق و شریعت) برای سنجش دینداری طراحی و ارائه شد و نتایج آزمونهای آماری نشان داد که مقدار KMO محاسبه شده ابزار سنجش بیش از 7/0 بود(780/0) و نتیجه آزمون بارتلت نیز درسطح خطای کوچک‌تر از 01/0 معنادار بوده است. همچنین محاسبۀ ضریب آلفای کرونباخ برای ابزار سنجش دینداری نشان داد مقدار این ضریب بیش از 7/0 بوده است. لذا مقیاسها و ابزار محقق‌ساخته برای سنجش دینداری از اعتبار/روایی واعتماد/پایایی لازم برخوردار شد. نتیجه‌گیری: معمولا یکی از دغدغه‌های محققان، دستیابی به ابزاری است که اعتبار و روایی آنها به ویژه در جامعۀ ایران مورد ارزیابی و تأیید قرار گرفته باشد و این امر، به خصوص در تحقیقاتی که برای سنجش دینداری انجام می‌شوند، از اهمیت بیشتری برخورداراست. به نظر می‌رسد با تکیه بر نتایج تحقیق حاضر بتوان از مقیاس و ابزار سنجش دینداری که در این پژوهش معرفی شده است برای کارهای پژوهشی مشابه استفاده کرد؛ چرا که اعتبار این ابزار در این پژوهش به تأیید رسید
خلاصه ماشینی:
"دیدگاه و الگوی دینداری محسنی تبریزی و کرماللهی علیرضا محسنی تبریزی و نعمت الله کرماللهی در پژوهشی با عنوان «بررسی وضعیت التزام دانشجویان به ابعاد و نشانه های دینداری»(١٣٨٨) ضمن بررسی دیدگاهها و الگوهای ارائه شده توسط مسعود آذربایجانی(١٣٨٥)، فقیهی و همکاران(١٣٨٤)، محمد داوودی(١٣٨٤)- که با رهیافتی روانشناسانه به بررسی ابعاد و نشانه های دینداری پرداخته اند- و نیز با معرفی الگوی شجاعی زند(١٣٨٤) که با رهیافتی جامعه شناسانه همین کار را انجام داده، به نقد این چهار الگو پرداخته اند و پس از برشمردن نقاط ضعف و قوت کارهای ایشان، خود تعاریف و الگویی به شرح ذیل برای سنجش دینداری در فضای فرهنگی اجتماعی ایران را پیشنهاد دادهاند: بر اساس منابع اسلامی، دین اسلام دارای سه ساحت اصلی است که عبارتند از: «اخلاقیات» (باور و اعتقاد به حقایق و واقعیتهای جهان هستی بر اساس توحید)، «عقاید»(تعالیمی که فضایل و رذایل اخلاقی را به انسان شناسانده و راه تهذیب نفس او را از رذایل وتخلق او را به فضایل ارائه میدهد) و «شریعت .
الگوهای پیشنهادی محققان داخلی نیز در این پژوهش مورد ارزیابی قرار گرفت و استدلال شد که برخی از اجزای الگوهای بومی ازنظر منطقی و نظری دارای اشکال است و برای رفع این اشکالات، الگوی جدیدی پیشنهاد شدکه در این الگو، چهار بعد شامل «اعتقادات مذهبی، ایمان، اخلاق و عمل به مناسک واجرای شریعت » به عنوان ابعاد اصلی دینداری معرفی گردید و بر همین مبنا، پرسشنامه ای مشتمل بر ٤٣ سؤال و گویه تهیه و مورد آزمونهای آماری پیشرفته قرارگرفت و نتایج نشان داد: ١."
(
, 
, 
)
