چکیده:
امامت ائمه دوازده گانه از باورهای اصلی شیعه امامیه است. این عقیده مستند به مبانی عقلی، آیات و روایات است. در این میان برخی علمای شیعه با استناد به روایاتی اندک به تاویل آیه «ا ن عده الشهور عند الله اثنا عشر شهرا ...» پرداخته اند تا برای اثبات دوازده گانه بودن امامان شیعه استفاده نمایند. آنان «سال» را به رسول خدا’، «شهور اثنا عشر» را به ائمه دوازده گانه و «اربعه حرم» را به چهار امامی که نامشان علی(ع) است، تاویل کرده اند. امروزه نیز برخی با استناد به همین روایات درباره «امامان دوازده گانه در قرآن» دست به تالیف زده اند. این تاویل های نامناسب و پیچیده این باور مهم و اساسی شیعه را با آسیب مواجه می سازد. در این مقاله سند روایات مزبور و منابع آنها بررسی شده و با اثبات عدم اعتبار برخی از آنها، ضعف سند، عدم تطابق با مبانی عقلانی و بهره نجستن مفسران و متکلمان بزرگ شیعه از تاویل آیه فوق، بی نیازی اثبات امامت از چنین تاویل هایی مشخص شده است.
خلاصه ماشینی:
"این در حالی است که رسول خدا| در روایتی از تأویلهای نابهجا اظهار نگرانی کرده است (صدوق، 1362: 164؛ مجلسی، 1403: 2 / 42) اما آنچه مسئله این نوشتار است تأویل نامناسب، غامض و غیر ضروری است که تعداد اندکی از علمای شیعه از آیه 36 سوره توبه با استناد به برخی روایات برای اثبات امامت امامان دوازدهگانه ارائه کردهاند.
در برخی روایات اندک و غیر مشهور شیعه امامیه، تأویلی از آیه 36 سوره توبه در خصوص اثبات امامت امامان دوازدهگانه^ صورت گرفته و این روایت غیر مشهور در زبان و بیان بسیاری از متدینان شهرت و گاهی مقبولیت یافته است، بهطوری که با استناد به همین روایات که تأویلگر آیه مذکورند، مقالاتی با عنوان «امامان دوازدهگانه در قرآن و سنت» نوشته شده است.
(اسعدی و همکاران، 1389) البته هدف این نوشتار بیش از آنکه بررسی صحت و سقم چند روایت در این خصوص باشد، تأکید بر این نکته است که اثبات امامت امامان دوازدهگانه شیعه بینیاز از تأویل برخی از آیات قرآن است و ادله محکم، وافی و کافی عقلی و نقلی به وفور وجود دارد که ما را از تأویلهای غامض، مبهم و پیچیده بینیاز میسازد.
در روایت منسوب به امام هیچ سخنی از آیه 36 توبه نیست، (نعمانی، 1422: 98) اما خود نعمانی در ذیل روایت، به آیه مذکور استناد کرده و سپس مینویسد: و سپاس خدا را که از همه این روایات روشنتر و واضحتر و درخشانتر برای کسی که خدا راهنماییاش کرده و درباره او احسان فرموده است، آیه شریفه قرآن است که میفرماید: «إن عدة الشهور عند الله اثنا عشر شهرا فی کتاب الله یوم خلق السماوات و الأرض منها أربعة حرم ذٰلک الدین القیم فلا تظلموا فیهـن أنفسکم»."