چکیده:
برای رسیدن به توسعه ی پایدار شاخص های مربوط به سلامت نقش ارزنده ای را به عهده دارند، سلامتی به عنوان رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی، پیوندی وثیق با عرصه های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و ... داشته و دغدغه خاطر بسیاری از کشورها است. هدف از این تحقیق شناخت اهمیت شاخصهای موثر بر سلامت و تحلیل وضعیت شهرستانهای استان اصفهان از نظر این شاخصها می باشد. بر این اساس شهرستان های استان اصفهان نسبت به همدیگر، مقایسه و رتبه بندی شده اند. اما در این سنجش، محدودیتهایی از جمله تعدد شاخصها، وزن و واحد متفاوت آنها و چگونگی انتخاب آنها وجود داشته که برای رفع این مشکلات ابتدا روش تحلیلی عاملی به منظور خلاصه سازی و وزن دهی به شاخص ها به کار گرفته شده و سپس از روش تاکسونومی عددی و تحلیل سلسله مراتبی (AHP) جهت رتبه-بندی شهرستانها استفاده شده است. لذا روش تحقیق در این پژوهش توصیفی – تحلیلی با تکیه بر آمار سال 1388 می باشد. گرچه سطح بندی با روش های متفاوت به کرات به کار گرفته شده اما تاکنون بر شاخصهای سلامت شهرستان های استان اصفهان تحلیلی صورت نگرفته است و تنها با تکیه بر یافتههای این تحقیق میتوان استنباط کرد که شاخص- هایی چون رشد جمعیت، تعداد پزشک عمومی به ازای هر ده هزار نفر ، تعداد مراکز بهداشتی – درمانی به ازای هر صد هزار نفر، میزان باسوادی بزرگسالان و ... بیشترین تأثیر را در شاخص سلامت داشته است. همچنین بر اساس یافته های این تحقیق، شهرستان های لنجان ، اردستان و نطنز از وضعیت بهتری نسبت به دیگر شهرستان ها برخوردارند. در حالی که شهرستانهای فریدونشهر، نجفآباد، شاهین شهر و برخوار و چادگان در وضعیت نامناسبی قرار دارند. در پایان نیز راهکارهایی به منظور ارتقاء وضعیت سلامت شهرستان ها پیشنهاد شده است.
خلاصه ماشینی:
اما در این سنجش، محدودیتهایی از جمله تعدد شاخصها، وزن و واحد متفاوت آنها و چگونگی انتخاب آنها وجود داشته که براي رفع این مشکلات ابتدا روش تحلیلی عاملی به منظور خلاصه سازي و وزن دهی به شاخص ها به کار گرفته شده و سپس از روش تاکسونومی عددي و تحلیل سلسله مراتبی (AHP)جهت رتبه-- بندي شهرستانها استفاده شده است.
گرچه سطح بندي با روش هاي متفاوت به کرات به کار گرفته شده اما تاکنون بر شاخص-هاي سلامت شهرستان هاي استان اصفهان تحلیلی صورت نگرفته است و تنها با تکیه بر یافته-هاي این تحقیق میتوان استنباط کرد که شاخص- هایی چون رشد جمعیت، تعداد پزشک عمومی به ازاي هر ده هزار نفر ، تعداد مراکز بهداشتی – درمانی به ازاي هر صد هزار نفر، میزان باسوادي بزرگسالان و...
(1993 ,(Davies and Kelly "منشور اوتاوا " اظهار داشت: بهترین روش براي ارتقاء سلامت، انجام فعالیت هاي مؤثر عمومی در فرایند برنامهریزي است و در قلب این فرایند، اختیار دادن به جوامع، جلب مشارکت و نظارت آنها بر تلاش و سرنوشت خودشان قرار دارد.
در این تحقیق که به منظور شناخت عملکرد مناطق و برنامه ریزي بهتر انجام گرفته است، ابتدا به تشریح عوامل موثر بر سلامت و شاخص هاي آن پرداخته شده سپس با استفاده از روش تحلیل عاملی ضمن حذف همبستگی خطی بین شاخص ها و تعیین درجه اهمیت آنها ،تعداد آنها را نیز به 7 عامل تقلیل یافته است.