چکیده:
از نکته های قابل توجه در اندیشه فارابی ، ترکیب اخلاق و سیاست است ؛ به گونه ای که کتاب های سیاسی وی به نام کتاب های اخلاق و سیاست یا اخلاق سیاسـی نامیـده مـی شـود. وی فلسـفه مدنی را به دو بخش تقسیم می کند که یک بخش آن اخلاق مدنی است . با توجه به این مسئله ، تامل در اندیشه فارابی به منظور فهم زوایای گوناگون اخلاق سیاسی بااهمیت خواهد بـود. خلـق آن چیزی است که سبب خوب یا بد شدن افعال و احوال نفسانی می شود. هر گاه خلق نیکو کـه مربوط به نفس انسان می گردد، با قوت ذهن که مربوط به عقل است همراه شوند، فضیلت پدید می آید. وظیفه سیاست ترویج اخلاق و عادات و سجایا در جامعه و میـان مـردم اسـت و تبیـین چگونگی انجام این مسئله ، از مهم ترین وظایف اخلاق سیاسی شمرده می شود. در این مقالـه در کنار توجه به چیستی اخلاق سیاسی در اندیشه فارابی ، به جایگاه اخـلاق سیاسـی و شـیوه هـای نهادمند ساختن آن در جامعه و علل تنوع اخلاق سیاسی در جوامع گوناگون خواهیم پرداخت و با توجه به کاربرد معنادار تخیل و قوه خیال در اندیشه وی ، ارتباط اخلاق سیاسی را با عالم خیـال بررسی خواهیم کرد.
Notes on Farabi's thought is combination of ethics and politics in which his political books called the books of ethics and politics or called simply political ethics. He divided civil philosophy into two sections, a section is civil morality. Due to this, reflecting on Farabi's political ethics is important in order to understand different perspectives op political ethics. Morality is what makes a good or bad result in carnal acts and conditions. Whenever the good morality that related to the human self to join with the power of the mind that related with the wisdom, there comes to virtue. The task of politics is promoting ethics and habits and virtues in society and among the people and explain how it is made is one of the most important tasks of political ethics. In this paper, in addition to the Quiddity of political morality in the minds of Farabi, discuss the position of political moral and it's institutionalized styles in society and so the reasons of diversity of political ethics in various communities. According to the meaningful application of imagination in his thought, it's would considered.
خلاصه ماشینی:
"به عبارتی ، جنبه خلقی و درونی بر بعد عملی و رفتاری تقـدم دارد و بلکـه سرچشـمه آن است (همو، ١٣٨٤، ص١٠٦) همین تقسیم بندی در کتاب احصاء العلوم نیز وجـود دارد و فارابی در این کتاب علم مدنی را شامل دو بخش می داند: بخشی که به تعریـف سـعادت می پردازد و سعادت حقیقی و پنداری را از یکـدیگر تمییـز مـی دهـد و افعـال و رفتـار و اخلاق و عادات ارادی کلی را که باید در شهرها رواج یابـد، و نیـز سـنت هـای فاضـله و غیرفاضله را از هم جدا می کند.
تعریف اخلاق و اخلاق سیاسی از نظر فارابی کتاب هایی که فارابی در آنها به مباحث اخلاقی پرداخته است ، کتاب های خاص و مجزایی نیست ، بلکه ازآنجاکه اخلاق و سیاست نزد فارابی در هم تنیده است ، همان کتاب هایی که به مباحث سیاسی اختصاص دارد، بحث اخلاقی نیز دارد و همچنین ـ چنان کـه گفتـیم ـ با اینکه اخلاق و سیاست هر دو ذیل حکمت عملی قرار می گیرند، در طبقه بنـدی فـارابی هر دو ذیل علم مدنی هستند و در این علم ، اخلاق ، بعد نظری و سیاست بعد عملی است و فارابی در مواردی که به ابعاد نظری مانند بحث سعادت پرداختـه ، بیشـترین مطالـب را درباره اخلاق بیان کرده است .
از نکته های بدیع و قابل توجه فارابی در بحث اخلاق سیاسی ، توأمان دیدن این دو با یکدیگر و از سویی توجه به قوه خیال است که بر نقش زبان ، شرایط و فرهنگ جامعه در فهم اخـلاق سیاسـی تمرکـز دارد و سبب می شود هر جامعه هویت و اخلاق سیاسی خـاص خـود را داشـته باشـد."