قابلیت حمایت از ابداعات مهندسی ژنتیک در نظام حقوق مالکیت فکری مقاله

<p dir="RTL">ابداعات «مهندسی ژنتیک» به عنوان «مال فکری» در نظام حقوق مالکیت فکری قابل حمایت است. حمایت از بسیاری از این ابداعات در نظام حقوق مالکیت فکری از جهات مختلف اقتصادی، زیست محیطی، اخلاقی و حقوق بشری توجیه‌پذیر است؛ بر اساس مبانی موجود در زمینه هریک از جهات مذکور، برای حمایت از ابداعات مهندسی ژنتیک در نظام حقوق مالکیت فکری، اعمال مهندسی ژنتیک باید با رعایت اصول و مؤلفه‌های مطلوب اقتصادی، زیست محیطی، اخلاقی و حقوق بشری صورت گیرد. همچنین، بر اساس این مبانی انجام برخی از اعمال مهندسی ژنتیک جایز نیست، در نتیجه نمی‌توان از ابداعات ناشی از این گروه از اعمال مذکوردر نظام حقوق مالکیت فکری حمایت به عمل آورد.</p> <p dir="RTL">مطابق مدلول ماده2 قانون ایمنی زیستی 1388 ش.، انجام اعمال مهندسی ژنتیک در حقوق موضوعه ایران، جایز است. ماده8 قانون مذکور و همچنین بند 2 ماده 16 کنوانسیون تنوع زیستی، که ایران به آن پیوسته است، ابداعات مهندسی ژنتیک را مشمول نظام حقوق مالکیت فکری می‌دانند.</p>

"اکنون با توجه به شاخصه های مذکور می توان به مطالعه این امر پرداخت که آیا ابداعات مهندسی ژنتیک مصداق مال فکری و در نتیجه قابل حمایت در نظام حقوق مالکیت فکری است یا خیر؟ بیوتکنولوژی و از جمله مهندسی ژنتیک دارای ارزش اقتصادی فراوان است ، تا آنجا که به دلیل نقش مهمی که در اقتصاد و صنعت و تأمین نیازهای انسانی دارد، آن را سومین انقلاب تکنولوژیکی قرن دانسته اند. در مجموع به نظر می رسد، ابداعات در حوزه مهندسی ژنتیک ، به عنوان مال فکری ، قابلیت حمایت در نظام حقوق مالکیت فکری ایران را دارد؛ بند «د» ماده ٤ قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم و نام های تجاری که «منابع ژنتیک و اجزای تشکیل دهنده آن ها و همچنین فرآیندهای بیوتکنولوژیک تولید آن ها» را به عنوان یکی از استثنائات حمایتی در اختراعات ذکر نموده است و آن ها را غیر قابل حمایت دانسته است ، در نهایت امر و با نادیده گرفتن برخی تردیدهای قوی نسبت به مدلول این بند، صرفا دلالت بر عدم حمایت از ابداعات مهندسی ژنتیک در نظام ثبت اختراعات دارد. در طرح این گروه از کشورها به ضرورت اطمینان بخش بودن نظام ثبت اختراع این منظر که مالکان منابع ژنتیک به حقشان از عواید حاصل از به کارگیری این منابع در کنار حقوق استفاده کنندگان از این منابع ، که غالبا کشورهای توسعه یافته هستند، تأکید شده است : برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه رک : submission by Australia, Canada, New Zealand, Norway and the united states of America to Intergovernmental committee on Intellectual property and Genetic Resources, Traditional knowledge and Folklore, seventeeth session 2011 Available at: http: .."