چکیده:
قوارداد جانشینی در بارداری از پیچید گبهای وپژهای نرخوردار است» چرا که علاوه بر آثار غمومی قراردادهاء آثار خاصی را درترامی گیرد. چگونگی تعهدهای مادر جانشین و والدپن حکمی در مقابل پکدیگر و خودداری آنها از ابفای تعهدات می تواند مسائل مهم بسیاری را در آشار عمومی قرارداد ایجاد کند. از سوی دیگی اجرای قرارداد مطابق مفاد نیو موجب میشود تا مبلحت جدبدی در مورد نسب فرژند ناشی از جاسشینی در بارداری» چگونگی محرمیت و با ارت وی مطرح شود که ضرورت دارد نظر فقهی - حفوقی بررسی شود. در این نوشتار تلاش شده تا بر پابة مبانی و منابع فقه امامیه و حقوق ابران آثار ناشی از قرارداد استفاده از رحم جابگزین بررسی و تبیین گردد.
خلاصه ماشینی:
امّا قرارداد جانشینی در بارداری، علاوه بر آثار عمومی فوق، آثار خاص دیگری مانند وضعیت رابطة نسبی فرزند متولدشده با والدین حكمی و مادر جانشین، محرمیت فرزند با آنان و همچنین كیفیت ارثبری وی از آنان یا به عكس را نیز در بر دارد كه نیاز است تا به آنها پرداخته شود كه به ترتیب زیر بررسی میشود.
نسب فرزند ناشی از جانشینی در بارداری مرد صاحب اسپرم و زن صاحب تخمك و رحم، در تمامی موارد به استثنای مورد رابطة نامشروع زنا، از نظر شرعی پدر و مادر نسبی فرزند محسوب میشوند و در اینباره اختلافی نیست (نجفی، 1367: 31/222 و 29/256)، اما بین فقهای امامیه دربارة نسبِ مادری زن صاحب تخمك و یا زن صاحب رحم با فرزندی كه در اثر شیوة جانشینی در بارداری به دنیا آمده، اختلاف است.
ظاهراً مطالب فوق دربارة شرطیت رابطة ولادت برای ایجاد نسب و توجه به نقش تخمك در انتقال خصوصیات ژنتیكی والدین به فرزندان و همچنین ملاك و معیار قرار دادن اعطای تخمك و باروری آن با اسپرم برای منتهی شدن رابطة ولادتی اشخاص با یكدیگر، مبنای فتوای آن دسته از فقهایی است كه زن صاحب تخمك را مادر نسبی فرزند ناشی از جانشینی در بارداری دانستهاند (خمینی (امام)، بیتا: 2/623؛ نیز ر.
اما مطالب فوق دربارة شرطیت رابطة ولادت برای ایجاد نسب از یكسو و دلالت ظهور آیة 2 سورة مجادله بر ارادة نوعی دیگر از مفهوم خاص برای ولادت؛ یعنی، نتیجة حاصل از عمل بارداری و زایمان بدون توجه به مرحلة كیفیت باروری از سوی دیگر، مبنای فتوای آن دسته از فقهایی است كه زن صاحب رحم را مادر نسبی فرزند ناشی از جانشینی در بارداری دانستهاند (تبریزی، 1416: 3/269؛ روشهای نوین تولید مثل...