چکیده:
امروزه، با توجه به تحولات گسترده داخلی و خارجی و در ابعاد فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، بهرهگیری از مدیریت سنتی و اتخاذ تدابیر عملیاتی در سازمانها و نهادهای کشور، بخصوص نهادهای فرهنگی ناکارآمد شده است؛ مدیریتی که قادر به حل مسائل و مشکلات کشور نخواهد بود. استمرار غفلت نسبت به تغییر این نوع مدیریت، پیامدهای جبرانناپذیر مادی و معنوی در پی دارد. فقدان مدیریت راهبردی، همه سازمانها و نهادهای کشور از جمله حوزههای علمیه را دچار تهدید جدی میکند. مدیریت راهبردی با دو مولفة تفکر و برنامهریزی راهبردی، به اجرای راهبردها و ارزیابی آنها میپردازد. این مقاله با رویکرد تحلیلی و بررسی اسناد سعی دارد تحول حوزههای علمیه، که بارها مورد تاکید مقام معظم رهبری قرار گرفته است، در پرتو مدیریت راهبردی در مقطع زمانی دوره پنجم شورای عالی حوزههای علمیه (1391 ـ 1387)، مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد. در این راستا، ضمن توصیف و تحلیل مدیریت راهبردی شورای عالی حوزههای علمیه در امر تحول حوزه، تلاش شده است سیر اقدامات این شورا در این دوره بررسی میشود، تا نگاه راهبردی به حوزههای علمیه برجسته گردد.
خلاصه ماشینی:
"این مقاله با رویکرد تحلیلی و بررسی اسناد سعی دارد تحول حوزههای علمیه، که بارها مورد تأکید مقام معظم رهبری قرار گرفته است، در پرتو مدیریت راهبردی در مقطع زمانی دوره پنجم شورای عالی حوزههای علمیه (1391 ـ 1387)، مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.
البته امکان تجزیه و تحلیل و بهرهگیری از این نتایج و اطلاعات، زمانی فراهم خواهد شد که شورای عالی حوزههای علمیه، دارای پشتوانه علمی و فکری مناسب برای تأمین دانش و بصیرت مدیریت راهبردی حوزههای علمیه باشد.
ادبیاتی که در این بازخوانی مورد استفاده قرار گرفت، به منزله تجدیدنظر در وظائف شورای عالی حوزههای علمیه است؛ و تحول شگرف از منظر تفکر راهبردی در سطح اول مدیریت راهبردی حوزههای علمیه را نشان میدهد؛ زیرا مفاهیم و ادبیات بهکار رفته در این وظایف، نشان از فهم جدید اعضای شورای عالی، از حوزههای علمیه و مأموریتهای آنان دارد.
ایجاد دفتر مطالعات راهبردی براساس مصوبه شورای عالی، با وظایفی چون آیندهپژوهی حوزههای علمیه، بررسی و تعیین الگوی تعامل حوزه علمیه با نظام اسلامی، ترویج فرهنگ کلاننگری، تحولخواهی، جامعنگری و تفکر راهبردی، رصد دائم نیازهای جامعه و نظام اسلامی و انطباق آن با خروجیهای حوزه، تهیه و تنظیم سند چشمانداز و برنامههای راهبردی حوزه علمیه.
تغییر نگرشها، یعنی اتخاذ تفکر راهبردی و به تبع آن برنامهریزی راهبردی، اجرای راهبردها و ارزیابی آنها؛ مسئلهای که در دوره پنجم شورای عالی حوزههای علمیه و در اعضای آن اتفاق افتاد و حوزه علمیه را بهعنوان نهادی تأثیرگذار و پاسخگو به محیط در تمام ابعاد آن، محسوب کردند و بر این اساس، به اصلاحات و تحولات زیربنایی و روبنایی پرداختند."