نقدی بر نظریه انتقادی تکنولوژی مقاله

ذهن بهار 1394 - شماره 61 ، ب (حوزه علمیه/ISC (‎24 صفحه - از 135 تا 158 )

کلیدواژه ها: دموکرانیزه کردن نظریه ابزاری سازی مدرنیته بدیل ذات گرایی ابزار گرایی ارزش های دموکراتیک نظریه انتقادی تکنولوژی Instrumentalism Technology Substantivism Critical Theory of Democratizing Democratic values Theory of Instrumentalization Alternative modernity تکنولوژی فینبرگ تکنیکی طراحی ارزش مردم محیط زیست

fa en

چکیده:

در حوزه فلسفه و مطالعات تکنولوژی تا کنون رویکردهای مختلفی برای مواجهه با این پدیده اتخاذ شده است. در این مقاله ضمن معرفی و نقد اجمالی دو دیدگاه عمده در این حوزه، یعنی ذاتگرایی و ابزارگرایی، به بررسی رویکرد اندرو فینبرگ در مواجهه با تکنولوژی پرداخته خواهد شد. فینبرگ بر خلاف دیدگاه ذاتگرایان و ابزارگرایان، تکنولوژی را خودمختار یا خنثی نمی پندارد، بلکه با نقادی نظام تکنیکی موجود، آن را از طریق مشارکت عمومی در فرایند طراحی های تکنیکی تغییرپذیر می داند. وی معتقد است نظام تکنیکی موجود مبتنی بر ارزشهای سرمایه داری شکل گرفته است و افرادی اندک برای آن تصمیم‌گیری م یکنند؛ درحالی که عموم مردم حق مداخله در شکل گیری این نظام را دارند. راهکار فینبرگ برای برونرفت از فضای تکنیکی موجود، جایگزینی ارزشهای دموکراتیک به جای ارزشهای سرمایهداری است. اما او با وجود اهمیت غیر قابل چشم پوشی مفهوم ارزشهای دموکراتیک در نظریه اش، این مفهوم را مبهم رها می کند و تعریف دقیق و مشخصی از آن ارائه نمی دهد. این مقاله پرسشهایی را طرح می کند که در اثر ابهام مفهوم ارزشهای دموکراتیک به وجود می آید و پاسخ به آنها لازمة فراهم‌ کردن شرایط برای دگرگونی نظام تکنیکی است.

خلاصه ماشینی:

"فینبرگ با رد مشی کلی دیدگاه های ذات گرایانه و ابزارگرایانه ، موضعی سیاست گذارانه نسبت به تکنولوژی اتخاذ می کند و معتقد است در فرایند طراحی های تکنیکی دخالت هایی از جنس سیاست گذاری صورت می گیرد که می توان با تغییر این سیاست ها، تغییراتی در نظام تکنیکی ایجاد کرد. اگر افراد یک جامعه به نقطه ای برسند که متوجه شوند محیط زیست تکنولوژی به ابعادی از طبیعت بشری شان خدمت رسانی نمی کند یا جنبه هایی از آن در این نظام نادیده گرفته می شود، نظام تکنیکی حاکم در نظرشان برجسته و مهم می شود و توجه افراد به آن جلب می شود؛ زیرا نظام موجود با نادیده گرفتن برخی از نیازهای مردم ، دیگر کارایی سابق را ندارد و دچار بحران می شود؛ در نتیجه نیاز به تغییر برخی از جنبه های آن حس می شود. فینبرگ باید موضع خود را در قبال سوالاتی از این قبیل مشخص کند: آیا ارزش های دموکراتیک ، مجموعه ای معین از ارزش هاست یا خیر؟ اگر مجموعه ای معین باشد، آیا می تواند جهان شمول باشد به طوری که در آن همۀ ارزش های بومی مورد احترام واقع شوند؟ اگر مجموعه ای معین نیست ، چگونه تعیین می شود؟ آیا اکثریت مردم آن را تعیین می کنند؟ پشتوانه خوش بینی به رهایی بخش بودن خواست اکثریت چیست ؟ در وضعیتی که تزاحم ارزش های گروه های مختلف اجتماعی پدید می آید، چگونه و بر اساس چه معیاری باید تصمیم گرفت ؟ بنابراین برای تحقق یافتن و عملی شدن راهکارهای فینبرگ برای ایجاد تغییر در نظام تکنیکی ، باید تکلیف را با پرسش ها و چالش هایی از این قبیل مشخص نمود."

دریافت فایل ارجاع :
(پژوهیار, , , )

دانلود PDF
دانلود HTML

لینک کوتاه:

صفحه:

ورود / عضویت

برای مشاهده متن مقاله و یا دانلود آن لازم است وارد پایگاه شوید. در صورتی که عضو نیستید از قسمت عضویت اقدام فرمایید.

ورود