کارکردهای معنایی و توان منظوری جملات استفهامی قرآن کریم با توجه به نظریه «کنش گفتاری» مقاله

قرآن کریم که سرچشمه معارف بشری است از جملات استفهامی به عنوان یکی از پرکاربردترین و ساترین شیوه های بیان حقایق ، آگاهی دادن به مخاطبان و اقناع آنان بهره جسته است ساختار استفهام و کاربرد آن از دیرباز مورد توجه پژوهشگران در حوزه های گوناگون بوده است پژوهش حاضر برآن است کارکرد نظریه کنش گفتاری جان آستین را در شناساندن نقش های معنایی و توان منظور جملات استفهامی قران کریم از متن عربی آن درنیمه دوم ( 15 جزء دوم ، از آیه شریفه 75 سوره کهف تا پایان سوره مبارکه ناس) ارزیابی کند . برای دستیابی به این هدف ، اطلاعات و داده های مورد نیاز به صورت کتابخانه ای جمع آوری و به روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده اند نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که خداوند حکیم با بهره گیری از قابلیت های زبانی در زمینه القای اندیشه های متعالی ، تاثیر و تقویت کلام وحی در ذهن و اندیشه مخاطبان و ایجاد آمادگی ذهنی آنان برای فهم آموزه های اخلاقی قران از قالب استفهام با کارکردهای گوناگون از قبیل انکار ، نفی، نهی، تحقیر، ترغیب و تهدید به طور حکیمانه بهره جسته است.

"این پژوهش به روش توصیفی - تحلیلی انجام می شود؛ به این ترتیب که نگارنده پس از مطالعه و بررسی آثار صاحب نظران به شیوه مطالعات کتابخانه ای در باب «نظریه کنش گفتاری آستین » بر آن است تا با بهره گیری از قرآن کریم به عنوان منبعی پربار برای گردآوری و تحلیل داده ها کارکرد این نظریه را در شناساندن نقش های معنایی و توان منظوری جملات استفهامی این کتاب آسمانی از متن عربی آن در نیمه دوم (١٥ جزء دوم ، از آیه شریفه ٧٥ سوره کهف تا پایان سوره مبارکه ناس ) ارزیابی کند. گرچه گستردگی این ساختارها در این پژوهش مختصر نمی گنجد، در این مقاله که به دنبال کشف نقش های معنایی و توان منظوری جملات استفهامی قرآن کریم بوده است ، به شیوه علمی تحلیلی - توصیفی و به روش کتابخانه ای تعدادی از آیات استفهامی قرآن کریم (در محدوده ١٥ جزء دوم از آیه شریفه ٧٥ سوره کهف تا پایان سوره مبارکه ناس ) گردآوری شد، با تحلیل و توصیف آنها در چارچوب رویکرد حاضر، نتایج ارزشمندی حاصل گردیده است ؛ از جمله اینکه کارکردهای معنایی و توان منظوری جملات استفهامی در قرآن از تنوع خاصی برخوردارند و خداوند حکیم از میان مقولات دستوری پرکابرد در زبان ها از قبیل خبری ، پرسشی ، امری و تعجبی در بیشتر موارد برای تأثیر و تقویت کلام وحی در ذهن و اندیشه مخاطبان و ایجاد آمادگی ذهنی آنان برای فهم تعالیم دینی و آموزه های اخلاقی این کتاب آسمانی ، قالب پرسشی را برگزیده است ."