ارزیابی شهرستان های استان خراسان رضوی بر اساس شاخص های توسعه پایدار مقاله

امروزه آگاهی از نقاط قوت و ضعف مناطق برای دست یابی به توسعه پایدار نـوعی ضـرورت جهـت ارائـه طرحها و برنامه ها محسوب می شود. توسعه پایدار دارای ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و نهادی - کالبدی است که در هر بعد شاخص هایی به صورت منتخب با توجه به ادبیات توسعه پایدار و شاخص های ارائه شده توسط کمیسیون توسعه پایدار سازمان ملل متحد، در نظر گرفته شده است . با توجـه بـه اهمیـت موضوع توسعه پایدار در سـطح جهـانی و نیـز در سـطح منـاطق ، هـدف اصـلی ایـن مقالـه ، تعیـین سـطح توسعه یافتگی و اولویت بندی توسعه شهرستانهای استان خراسان رضوی، بـر اسـاس شـاخص هـای توسـعه پایدار است . برای دستیابی به اهداف مورد نظر این مقاله ، از روشهـای تحلیـل عـاملی، شـاخص نـاموزونی موریس ، امتیاز استاندارد شده و رگرسیون استفاده شده است . یافته های این تحقیق بیانگر این است که بین شاخص های انتخابی توسعه پایدار در ٢٧ شهرستان استان خراسان رضوی، تفاوت و نـابرابری وجـود دارد. در تمامی روشهای مورد بررسی در این مطالعه ، شهرستانهای خوشاب، زاوه و تخت جلگه نیمه پایدار، و

") 2 تعداد مردان با سواد (ضریب باسوادی مردان) درصد مثبت نمایانگر میزان پوشش و سطح سواد مردان 3 تعداد زنان با سواد (ضریب باسوادی زنان) درصد مثبت نمایانگر عدالت در توزیع امکانات تحصیلی و نیز عاملی مهم در جهت رشد و تعالی خانواده و جامعه 4 تفاوت مردان با سواد با زنان باسواد درصد منفی نمایانگر وجود نابرابری های اجتماعی 5 تعداد جمعیت بی سواد درصد منفی نمایانگر پائین بودن سطح فرهنگ عمومی 6 تعداد جمعیت محصل درصد هزار مثبت نمایانگر میزان پوشش وتوان سطح سواد عمومی 7 تعداد جمعیت با تحصیلات عالی درصد هزار مثبت نمایانگر میزان توان بالفعل نیروهای علمی - فرهنگی 8 تعداد دانشجو درصد هزار مثبت نمایانگر میزان توان بالقوه نیروهای علمی - فرهنگی 9 تعداد جمعیت ٥-٠ سال درصد مثبت افزایش تعداد افراد خانوار با توجه به سیاست های افزایش جمعیت 10 تعداد جمعیت ١٤-٠ ساله درصد مثبت نمایانگر جوان بودن جمعیت 11 تعداد جمعیت ٦٥ ساله و بیشتر درصد منفی نمایانگر سالخوردگی جمعیت 12 نسبت جنسی (حاصل تقسیم تعداد مردان به زنان ضربدر ١٠٠) درصد مثبت نمایانگر جمعیت مردان در برابر زنان و افزایش نرخ باروری 158 مجله توسعه منطقه ای شماره ١٠ 13 متوسط بعد خانوار درصد مثبت نمایانگر حاکمیت نگرش جدید به بعد خانواده 14 تعداد جمعیت همسر طلاق داده درصد منفی نمایانگر میزان ناپایداری خانوادهها 15 تعداد جمعیت ازدواج کرده درصد مثبت نمایانگر سطح تشکیل خانواده 16 تعداد مهاجران وارد شده درصد مثبت نمایانگر برخورداری منطقه و جاذبه شغلی مأخذ: (موسی کاظمی محمدی،١٣٧٨: ١٥٢؛ رازدشت ،١٣٩٠: ٨٤ ؛ سرایی، لطفی و ابراهیمی، ١٣٨٩: ٣٩) جدول (٢): عناصر و شاخص های اقتصادی ردیف عنصر پایداری نوع شاخص ماهیت شرح وتفسیر 1 تعداد جمعیت ٦٥- ١٥ سال درصد مثبت نمایانگر درصد جمعیت فعال بالفعل 2 تعداد جمعیت ١٠ ساله و بیشتر فعال (نرخ مشارکت اقتصادی) درصد مثبت نمایانگر درصد جمعیت فعال بالقوه در هرم سنی (عبارت است از جمعیت فعال (شاغل و بیکار) ١٠ ساله و بیشتر به جمعیت ١٠ ساله وبیشتر ضرب در١٠٠) 3 تعداد جمعیت شاغل ١٠ ساله و بیشتر درصد مثبت نمایانگر درصد شاغلین در بخش های اقتصادی (تمام افراد ١٠ ساله و بیشتر که در طول هفته مرجع ، طبق تعریف کار، حداقل یک ساعت کار کرده و یا بنا به دلایلی به طور موقت کار را ترک کرده باشند، شاغل محسوب می شوند) 4 درصد نیروی کار فعال زن دارای شغل (ضریب فعالیت زنان) درصد مثبت نمایانگر توسعه یافتگی و برخورداری از لحاظ فرهنگی 5 تعداد شاغلان دارای تحصیلات شهرستان درصد مثبت نمایانگر سطح سواد و آموزش و بهبود نحوه عمل هر فرد شاغل 6 تعداد شاغلان دارای تحصیلات عالیه زن شهرستان درصد مثبت نمایانگر سطح سواد و آموزش و بهبود نحوه عمل هر زن شاغل و نقش و میزان مشارکت زنان 7 تعداد جمعیت فعال ١٠-١٤ ساله درصد منفی نمایانگر استفاده از نیروی کار جوانان زیر سن اشتغال 8 تعداد پسران١٠-١٤ ساله شاغل شهرستان درصد منفی نمایانگر استفاده از نیروی کار پسران زیر سن اشتغال ارزیابی شهرستانهای استان خراسان رضوی بر اساس..."