چکیده:
راهبردهای خاورمیانه ای ترکیه بعد از تحولات موسوم بـه بیـداری اسـلامی (٢٠١١) تغییـرات شدیدی را تجربه کرده است . رهبران دولـت عـدالت و توسـعه در قالـب سیاسـت نگـاه بـه شـرق و به دنبال دستیابی به جایگاه رهبری جهان اسلام ، از یک جهت گیری تهاجمی در برخـورد بـا تحـولات جهان اسلام پیروی کرده اند. با حمایت های مالی و نظامی ترکیه از گروه های افراطیگـرای اسـلامی در منطقه و به ویژه در عراق و سوریه ، "سیاست مشکل صفر با همسایگان " نخست وزیر داود اوغلـو بـه "سیاست دوستی صفر با همسایگان " تبدیل شده است و متعاقب آن ظهـور جریـان هـای تکفیـری در منطقه ، موج شدیدی از بیثباتی و تهدیدات گسـترده ای را بـرای امنیـت ملـی کشـورهای منطقـه و از جمله منافع ملی جمهوری اسلامی ایران به وجود آورده است . بـرای تبیـین و تحلیـل نظـری رویکـرد جدید ترکیه نسبت به تحـولات خاورمیانـه و حمایـت از جریـان هـای تکفیـری، مقالـه ی حاضـر بـا بهره گیری از مدل تصمیم گیری شهودی چندوجهی، رویکردها و اهـداف راهبـردی دولـت عـدالت و توسعه در حمایت از گروه های افراطیگرای اسلامی در عراق و سوریه را مورد پـژوهش قـرار داده و پیامدهای امنیتی آن را در خاورمیانه مورد بررسی قرار داد. یافته های پـژوهش نشـان مـیدهـد کـه بـا توجه به اهمیت ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی سوریه و عراق برای جمهوری اسـلامی ایـران ، برقـراری امنیت و ثبات در این کشورها به معنای تـامین امنیـت و منـافع منطقـه ای آن اسـت . بـر ایـن اسـاس ، جلوگیری از رویکردهای حمایتی ترکیه از جریان های افراطی و تقابل با پیشروی و رشد سـلفیگـری تکفیری در خاورمیانه از الزامات ژئوپلیتیکی و امنیتی برای جمهوری اسلامی ایران به حساب میآید.
خلاصه ماشینی:
"رهبران دولت عدالت و توسعه با حمایت از این گروه هـا چـه منـافع و اهـدافی را دنبـال میکنند؟ آیا ترکیه در راستای رسیدن به جایگاه رهبری جهان اسلام و به دنبال افزایش نقـش و نفوذ خود در خاورمیانه عمل میکنـد؟ حمایـت هـای مـالی و تسـلیح نظـامی ایـن گـروه هـای تروریستی توسط ترکیه چه پیامدهایی را برای ثبات منطقه ای و امنیت کشـورهای خاورمیانـه از جمله جمهوری اسلامی ایران دربـر خواهـد داشـت ؟ نوشـتار حاضـر بـا بهـره گیـری از مـدل تصمیم گیری شهودی چندوجهی به دنبال پاسخگویی به سؤالات مذکور میباشد.
رشد جریان های تکفیری پیامدهای منفی و مخرب بسیار زیادی خصوصا در منطقـه ژئواسـتراتژیک و ژئوکـالچرال غـرب آسـیا و شمال آفریقا بر جای خواهد گذاشت ، شاید بتوان گفـت کـه مهـم تـرین آثـار و نتـایج مخـرب توسعه ی این گروه ها را میتوان بدین ترتیب خلاصه نمود: تبدیل شدن خاورمیانه به محملی برای تروریسـت هـای تکفیـری از جملـه القاعـده ، جبهه ی النصره ، و داعش ؛ 168 ترویج پدیده ی اسلام هراسی و ایجاد نفرت از مسلمانان در جهان ؛ فراموشی مسأله ی فلسطین و تأمین منافع رژیم صهیونیستی؛ تضعیف بیداری اسلامی و به انحراف کشیدن آن ؛ شکل گیری جنگ های فرقه ای و ایجاد تفرقه در بین امت مسلمان اعم از شیعه و سنی؛ راه اندازی جنگ های داخلی در کشورهای اسلامی و گسترش تنش ها میان کشورهای اسلامی؛ تأمین منافع غرب و هموار کردن راه برای آنها به منظور حمله ی نظـامی و غـارتگری در کشورها به بهانه ی مبارزه با تروریسم ؛ گسترش ناامنی در منطقه و تهدید منافع ملی و امنیت مرزی کشورهای همسایه ؛ قتل عام مسلمانان بیگناه و ایجاد حس بـیاعتمـادی در بـین مسـلمانان نسـبت بـه یکدیگر."