چکیده:
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در بهمن ماه ١٣٥٧ به رهبری حضرت امام خمینی (ره) احزاب و جریان های سیاسی وارد مرحله جدیدی از فعالیت های خود در زمینه های گوناگون شدند که از جمله این احزاب حزب کارگزاران سازندگی و جبهه مشارکت ایران اسلامی هستند.در این تحقیق پرسش مورد نظر این می باشد که : «دو حزب کارگزاران سازندگی و جبهه مشارکت ایران اسلامی در چه زمینه هایی با یکدیگر اشتراک و در چه زمینه هایی با یکدیگر افتراق دارند؟» در پاسخ به این سوال فرضیه تحقیق عبارت است از : «نقطه اشتراک دو حزب کارگزاران سازندگی و جبهه مشارکت ایران اسلامی در کارکرد این دو حزب در زمان قدرت بوده و نقطه افتراق اصلی این دو حزب درساختار تشکیلاتی می تواند باشد.» با روش توصیفی تحلیلی به منظور دست یابی به پاسخی مناسب برای این پرسش ، به تبیین ، بررسی و تجزیه و تحلیل مباحث در این زمینه پرداخته شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که این دو حزب تاثیر گذار در حیات سیاسی جمهوری اسلامی از لحاظ ساختاری و کارکردی دارای تشابهات و افتراقاتی می باشند از جمله این تشابهات می توان به دولت ساخت بودن دو حزب ، تنش زدایی در سیاست خارجی وافتراقات دوحزب در سیاست خارجی و ساختار موسسان آن اشاره کرد که با توجه به بررسی های صورت گرفته و تحلیل مباحث در این مقاله فرضیه اثبات می گردد.
خلاصه ماشینی:
"اشتراکات حزب کارگزاران سازندگی و جبهه مشارکت ایران اسلامی الف )دولت ساخت بودن دوحزب دو حزب مذکور از آن دست احزاب دولت ساخته بودند که با روی کار آمدن دولت های مطبوع تشکیل و بلافاصله با انقضای دوره قانونی خود افول خود را آغاز کرده چنانکه پس از تمام شدن دوره ریاست جمهوری محمد خاتمی و اکبر هاشمی رفسنجانی نتوانسته اند در انتخابات برگزار شده توفیق چندانی داشته باشند.
همانطور که گذشت موسسان حزب کارگزاران یا از حزب جمهوری اسلامی یا از مجلس و یا از کابینه دولت موسوی بودند(دارابی ، ١٣٨١ :١ ١-١٢) اما موسسان جبهه مشارکت ایران اسلامی از ١١٠ تن از اشخاص حقیقی و حقوقی که اعلام موجودیت حزب را اعلام کردند، می توان اقشار، اصناف، دانشگاهیان، بانوان، روحانیون و مسوولان کشوری، سیاسیون و روزنامه نگاران را در ترکیب حزب ملاحظه کرد و این به لحاظ شمولیت اشخاص و گروه ها نسبت به سایر احزاب سابقه نداشت و از سوی دیگر وجود برخی گرایش های سیاسی متضاد و مختلف نیز در مجموعه موسسان قابل تامل بود.
اما خواستگاه و طبقات اجتماعی حزب کارگزاران در این است که هرچند تشکیل دهندگان این حزب بیشتر از طبقه تحصیل کرده و روشنفکر جامعه برخواسته اند اما رشد روزافزون کمی وکیفی حزب و افزایش محبوبیت آن بین مردم که در انتخابات ششمین دوره مجلس شورای اسلامی به اوج خود رسید و بیش از ١٤٠ نماینده از این حزب به مجلس راه یافتند نشان دادند که طبقات متفاوت اجتماعی زمینه زیادی برای پذیرش اهداف و خط مشی این حزب را دارند اما به طور کلی طبقاتی که مورد توجه ویژه این حزب هستند عبارتند از : دانشجویان، قشر روشنفکر فرهنگی و سیاسی، محصلان ، مدیران میانی سازمانها ، کارمندان و قشر های متوسط و ضعیف جامعه ."