چکیده:
پیکرنگاری درباری مهم ترین مکتب نقاشی قاجار است که با اتکا به ویژگی های تکنیکی جدید و سنت نگارگری ایرانی به نوع جدیدی از منش تصویری دست یافت. در نگارگری ایرانی نوع خاصی از واقع نگاری آرمانی در جریان است که واقعیت را نه صورت قابل مشاهده توسط بینایی، بلکه صورت آرمانی آن می داند. این صورت آرمانی الزاما وجه غیر مادی امور نیست بلکه پیشتر، منظورشان مادی هر پدیده است که از منظر انسان قابل دیدن نیست. اما نقاشی دوره قاجار، نوع دیگری از ویژگی های تصویری را مد نظر قرار داده است. این ویژگی ها هم در کیفیات صوری خود حائز اهمیت هستند هم سیری از تغییرات خاص را در خود جای داده اند. این نوع نقاشی با اتکا به خصایص فرمی و کار ماده جدید، در ظاهر صورت های بصری متفاوتی را نسبت به نگارگری بوجود می آورد. اما با در نظر داشت مفهوم واقعیت در تفکر اسلامی، و خصوصیات تصویری نقاشی دوره قاجار می توان در خصوص این مکتب به دو نتیجه عمده رسید؛ نخست: این نوع نقاشی را علی رغم تمایزات خود از نگارگری، می توان با اتکا به مفهوم واقعیت در تفکر اسلامی در تداوم همان سنت قرار داد. دوم: شاخصه های غالب بر نقاشی قاجار می تواند درون یک دسته بندی قرار گیرد که با مفهوم واقعیت مذکور در تناسب باشند.
Courtly Iconography is one of the most important schools of Qajar painting which، relying on new technical features and traditions of Iranian painting، achieved a new kind of visual character. There is a certain kind of ideal objectivity in Iranian painting which regards reality not a form visible by sight، but an ideal one. This ideal form is not necceserily the immaterial aspect of matters، but the nomen of every phenomen which is not seen by human.
But Qajar painting considers another type of image properties. These properties are important both in their formal qualities and in specific changes which they embed in themselves. This type of painting relies on formal traits and new material، creating different visual forms in appearance compared to miniature. But regarding the concept of reality in Islamic thought and visual traits of Qajar painting، two conclusions about this school may be deduced: first، in spite of its differences with miniature، by relying upon Islamic thought، this type of painting is actually the continuance of that tradition. Second، the dominant characteristics of Qajar painting can be placed into one category which is in accordance with the concept of foregoing reality
(
, 
, 
)
