سوداگری شهری و واگرایی فضایی تحلیل تحولات فضایی کلان شهر تهران مبتنی بر اقتصاد نفت مقاله

مفهوم فضا و تحولات فضایی از موضوعات پرچالشی است که در عرصه علوم مختلف نظیر جغرافیا، برنامه ریزی شهری و طراحی شهری مطرح است و به منظور تبیین و روشنگری در این عرصه ، طی چند دهه گذشته رویکرد و مفاهیم مختلفی شکل گرفته اند که بحث حول عنصر قدرت(سیاست ) از مهمترین آنهاست و در ادامه بحث های انتقادی و در قالب رویکردهایی نظیر اقتصاد سیاسی فضا معرفی شده است که با تعمیمی فضایی از رهیافت رادیکالی اقتصاد سیاسی- انتقاد از مناسبات سرمایه داری در حوزه فضا- به واکاوی و پویش در این حوزه میپردازد، لذا برای تطبیق رویکرد اقتصاد سیاسی فضا در کشورهای متکی بر اقتصاد نفت ، مولفه های فضایی منبعث از نظام سرمایه داری ازجمله سوداگری در تولید فضا و به تبع آن جداییگزینیهای فضایی در کلانشهر تهران موردمطالعه قرار گرفته است . نتایج نیز گرایش های سوداگرانه و رانت جویانه در فعالیت های ساختمانی را آشکار کرده است که شکاف و جداییگزینی شمال و جنوب تهران نیز پیامد این گرایش ها میباشد.

"4 Mobin Research & Studies Institute ,2014 جدول شماره ٨: پروانه های بالای ٥٠٠مترمربع زیربنا و قیمت زمین مسکونی / / Tehran Municipality, 2012 / / نمودار شماره ٣: رابطه پروانه های صادرشده بالای ٥٠٠ مترمربع زیربنا و قیمت زمین مسکونی جدول شماره ٩: نتایج آزمون تعمیم رگرسیونی رابطه پروانه های بالای ٥٠٠مترمربع زیربنا و قیمت زمین مسکونی / / / The Authors Calculation جدول شماره ١٠: تراکم ساختمانی و قیمت زمین مسکونی (هزار ریال ) / / Tehran Municipality, 2012 / / نمودار شماره ٤: رابطه تراکم ساختمانی و قیمت زمین مسکونی جدول شماره ١١: نتایج آزمون تعمیم رگرسیونی رابطه تراکم ساختمانی و قیمت زمین مسکونی / / / The Authors Calculation ٦- تجزیه و تحلیل در این بخش ، آثار فضایی و به عبارتی افتراق فضایی به عنوان پیامدهای فضایی ناشی از اقتصاد سیاسی نفت در کلانشهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است ؛ بدین ترتیب که از طرفی در پی تمایلات سوداگرانه در تولید فضاهای شهری و از سوی دیگر با توجه به تمرکز سرمایه در اختیار گروههای خاص و سرمایه دار، بخش عمده رانت ناشی از فعالیت های انجامگرفته در فضاهای شهری توسط قشر سرمایه دار جذب میشود و در نتیجه شکاف طبقاتی و برگردان آن در شهر ترجمان فضایی مییابد؛ لذا برای بررسی پیامدهای فضایی ، قیمت زمین مسکونی در مناطق ١تا ١٢٠(مناطق شمالی و جنوبی تهران) طی سالهای ٩١-١٣٧٠ جمع آوری و سپس ، میانگین قیمت مناطق ١ تا ٨ (به عنوان مناطق شمالی) و مناطق ٩ تا٢٠(به عنوان مناطق جنوبی) در هرسال محاسبه شده است (جدول شماره ١٢)."