چکیده:
ایران و ترکیه به عنوان دو قدرت منطقه ای پس از پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی سـابق همـواره بـه سـوی رقابت با یکدیگر حرکت کرده اند. این مقاله به دنبال بررسی تاثیر تحولات جهان عرب بر رقابت منطقه ای ایران و ترکیه با استفاده از رویکردی واقع گرایانه و امنیت محور میباشد. یافته های پژوهش حاضـر نشـان مـیدهـد کـه تحولات جهان عرب با تشدید رقابت منطقه ای ایران و ترکیه ، موجب شکل گیری اتحادها و ائتلافهای منطقه ای و فرامنطقه ای با محوریت ایران و ترکیه شده است که در یک سوی آن روسیه ، ایران، عراق و سوریه و در سوی دیگر ترکیه ، عربستان سعودی، قطر و گروههای سلفی قرار دارند. همچنین ناتوانی ترکیه در ایـن مسـیر موجـب ارتقای جایگاه منطقه ای ایران و تعدیل سیاست منطقه ای ترکیه خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
"در مطالعات انجام شده در مورد سیاست و رقابت منطقه ای ایران و ترکیه پس از تحولات جهان عرب بیشتر به تأثیر احزاب و گروههای سیاسی داخلی ترکیه نظیر حزب عدالت و توسعه بر رویکردهای سیاست خارجی این کشور با محوریت سیاست نوعثمانیگرایی و حمایت ترکیه از اخوانالمسلمین مصر و سایر کشورهای منطقه و تلاش ترکیه برای تبدیل نمودن مدل حکومتی ترکیه به عنوان الگوی موفق دموکراسی اسلامی پرداخته شده است .
اما ایران با وجود داشتن مرزهای مشترک جغرافیایی و اشتراکات تاریخی، فرهنگی، زبانی، و قومی با کشورهای منطقه آسیای مرکزی و قفقاز، به دلیل نداشتن دیپلماسی و استراتژی مشخص و نیز نبود یک نهاد مشخص برای سازماندهی و یکسانسازی فعالیت ها و عدم تعامل با قدرتهای فرامنطقه ای نتوانسته از فرصت فراهم شده جهت پر نمودن خلاء قدرت بوجود آمده جهت افزایش نفوذ و حضور خود در حوزه جمهوریهای مستقل مشترکالمنافع استفاده نماید.
٢-٥- تقابل ایران و ترکیه در چهارچوب ایجاد موازنه قوای منطقه ای تحولات اخیر جهان عرب این فرصت را برای ترکیه فراهم نمود تا با حمایت از مخالفان رژیم های اقتدارگرا عرب و حکومت های جدید منطقه و تلاش برای بالا بردن وجهه خود در میان افکار عمومی ملت های منطقه و تبدیل شدن به الگوی حکومت مطلوب یا دموکراسی اسلامی در منطقه از طریق دیپلماسی عمومی به سمت کسب هژمونی منطقه ای حرکت نماید(٩٧-٨٤ :٢٠١٢ ,Ayoob)."