چکیده:
اهمیت سنگنوشتهها از این جهت که جزء منابع دستاولی هستند که به رخدادهای تاریخی اشاره دارند، بر کسی پوشیده نیست. هدف نوشتار حاضر معرفی سنگنوشتههای شاهوگت است که در نزدیکی روستای تابکتل از توابع دهستان چاهان در حوالی نیکشهر کشف شدهاند. این سنگنوشتهها به وقایعی اشاره دارند که در اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هـ.ق. از دوران پر تلاطم تاریخ ایران، در صفحات جنوبی رخ داده است و آنها را میتوان با حوادثی که در منابع تاریخی آمده تطبیق داد. یورش مغولان جغتایی به شیراز و هرمز، درگیری میان فرمانروایان مناطق و جزایر جنوب از قبیل شیراز، هرمز، کیش و قشم برای در دست داشتن راهها و منافع تجاری، از جمله دلایلی است که به پناهنده شدن عدهای به ارتفاعات مکران و در نتیجه نقر این کتیبهها انجامیده است.
The importance of inscriptions as the primary sources refer to historical events is undeniable. Introducing the Shāhugat inscriptions were found near Tābaktal village of Chāhān district around Nikshahr is the purpose of present paper. They refer to the events that occurred in south Iran around the end of the 7 th and the beginning of the 8 th centuries AH.، a colorful and turbulent period of its history، some of which can be easily adapted to the historical sources. The invasion of Chagatai Mongols to Shiraz and Hormuz، the conflicts between the rulers of districts and southern islands such as Shiraz، Hormuz، Kish and Qeshm to hold the roads and commercial interests are among the reasons that made some of the people to refuge the highlands of Makrān and subsequently led to these inscriptions.
خلاصه ماشینی:
"/ تصویر ٣- کتیبۀ شمارة دو به تاریخ ٧٣١ هجری قمری متن کتیبۀ شمارة دو به شرح ذیل خوانده شده است : قضـا ببین که چه آورد در ضمیـر خیـال عمــوم خاطــر ارباب را نمــود مــلال شبـی بوقـت سحـر غلغلی بشهر افتـاد که شـاه عرصـه شیـراز با ظلال جـلال کشیـده لشـکر ایران زمین ٤ بهرمـوزات چنانک دولت شـاه جـرون گرفـت زوال بسـی فساد که واقع شد از قدوم سپـاه علیالخصوص منوجان که بد دفینه مال چو این خبـر به ولایت رسیـد در ساعت تمام خلق روان گشـت به جواب سـوال بپـای قلعــه ساغــر بموضــع دوکــان در آمدیم که او هسـت بهتـرین جبــال ز هجــرة نبویه گذشتـه بـد زین عهــد بسال هیصد [هفتصد] و سی و یک [ز]هی؟ ستوده خصال ز طبع روشن عبدالملک شد این ظاهـر بحسب حال کسی همچو او نیافت کمال کاتبه زکریا بن یوسف بن زکریا ٣٣ سنگ نوشتۀ شمارة ٣ در کنار کتیبۀ شمارة یک ، حدیث معروف «قنطره » نگاشته شده و نگارنده در ذیل آن ، خود را «عزیزالدین بن عبدالرحیم » معرفی کرده است (تصویر٤).
مجهولات موجود در سنگ نوشته ها را میتوان به ترتیب زیر مطرح کرد: نخست ، «شاه عرصه شیراز» که به «هرموزات » یورش برده چه کسی بوده است ؟ دوم ، «شاه جرون » که در پی این حمله «دولت » وی زوال یافته است ، کیست ؟ در ادامۀ شعر آمده است گروهی در قلعه ای به نام «ساغر» در «موضع دوکان » پناه گرفته اند."