چکیده:
در این پژوهش از روش توصیفی ـ تحلیلی برای شناسایی، مقایسه و تحلیل گرایشهای موضوعی کتابهای درسی دانشگاهی رشته تکنولوژی آموزشی در ایران و جهان استفاده شده است. با روش نمونهگیری هدفمند[1] 22کتاب لاتین و 22 کتاب فارسی از کلیه کتب منتشر شده داخلی و خارجی با عنوان «طراحی آموزشی»[2] و «تکنولوژی آموزشی»[3] انتخاب شد. جمعآوری اطلاعات با چکلیست محققساخته که تعیین پایایی آن به وسیله کدگذار دوم تعیین شد، انجام گرفت. به منظور بررسی روایی، ابزار، در اختیار متخصصان رشته تکنولوژی آموزشی قرار گرفت تا پس از اعمال دیدگاههای ایشان، نسخه نهایی تهیه شد. از فراوانی و میانگین درصدی به منظور توصیف اطلاعات جمعآوری شده استفاده گردید. یافتهها حاکی از آن بود که در کتب فارسی بیشتر بر موضوعات سنتی رشته تکنولوژی آموزشی از جمله الگوهای رفتارگرایانه طراحی آموزشی تأکید شده و الگوهای سازندهگرایی، مبانی سیاسی، اجتماعی، فلسفی، روانشناسی، قلمرو و نظریه طراحی آموزشی، نظریه آموزش و تکنولوژی و بهبود عملکرد انسان به عنوان حوزهای نو، مغفول مانده است. این در حالی است که غلبه رویکردهای سازندهگرایی در کتب لاتین نشان از تبعیت این الگوها از سیر تحول تاریخی این رشته داشته است. شناسایی خلأهای محتوایی در کتب تخصصی رشته تکنولوژی آموزشی، ضرورت توجه بیشتر مؤلفان به حوزههای مغفول و گرایشهای موضوعی را که کمتر به آنها پرداخته شده است آشکار میکند؛ زیرا توجه به حوزههای موضوعی که در آنها خلأ دیده میشود توزیع موضوعی کتب را متعادل میسازد و راه را برای تحول در رشته هموار میسازد. [1]. purposive sampling [2]. instructional design [3]. instructional technology در این پژوهش از روش توصیفی ـ تحلیلی برای شناسایی، مقایسه و تحلیل گرایشهای موضوعی کتابهای درسی دانشگاهی رشته تکنولوژی آموزشی در ایران و جهاناستفاده شده است. با روش نمونهگیری هدفمند 22کتاب لاتین و 22 کتاب فارسی ازکلیه کتب منتشر شده داخلی و خارجی با عنوان «طراحی آموزشی» و «تکنولوژی آموزشی» انتخاب شد. جمعآوری اطلاعات با چکلیست محققساخته که تعیین پایایی آن به وسیله کدگذار دوم تعیین شد، انجام گرفت. به منظور بررسی روایی، ابزار، دراختیار متخصصان رشته تکنولوژی آموزشی قرار گرفت تا پس از اعمال دیدگاههایایشان، نسخه نهایی تهیه شد. از فراوانی و میانگین درصدی به منظور توصیف اطلاعات جمعآوری شده استفاده گردید. یافتهها حاکی از آن بود که در کتب فارسی بیشتر بر موضوعات سنتی رشته تکنولوژی آموزشی از جمله الگوهای رفتارگرایانه طراحی آموزشی تأکید شده و الگوهای سازندهگرایی، مبانی سیاسی، اجتماعی، فلسفی، روانشناسی، قلمرو و نظریه طراحی آموزشی، نظریه آموزش و تکنولوژی و بهبود عملکرد انسان به عنوان حوزهای نو، مغفول مانده است. این در حالی است که غلبه رویکردهای سازندهگرایی در کتب لاتین نشان از تبعیت این الگوها از سیر تحول تاریخی این رشته داشته است. شناسایی خلأهای محتوایی در کتب تخصصی رشته تکنولوژی آموزشی، ضرورت توجه بیشتر مؤلفان به حوزههای مغفول و گرایشهای موضوعی را که کمتر به آنها پرداخته شده است آشکار میکند؛ زیرا توجه به حوزههای موضوعی که در آنها خلأ دیده میشود توزیع موضوعی کتب را متعادل میسازد و راه را برای تحول در رشته هموار میسازد.
خلاصه ماشینی:
"از جمله عواملی که ضرورت پرداختن به این رشته را دوچندان میکند عبارت است از: شرایط روز، پیشرفت سریع علوم، انفجار دانش، تقاضای بیش از حد جامعه برای فراگیری علوم مختلف، کمبود نیروی انسانی ماهر برای پاسخگویی به این تقاضا، کمبود فضا و امکانات مالی و مادی برای اداره مراکز آموزشی، توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات و نفوذ آن در عرصههای مختلف زندگی، تسهیل در کاربردی کردن نظریههای روانشناسی یادگیری با بهرهگیری از تکنولوژی چندرسانهای، مبارزه با بیسوادی به معنای عام، تأکید قانون اساسی بر اجباری، رایگان و همگانی بودن آموزش عمومی و نیز رایگان بودن آموزش عالی تا سر حد خودکفایی، استفادهاز یافتههای نظری در حل مسائل تعلیم و تربیت و شکلگیری جامعه بر اساس داناییمحوری که در اهداف برنامه بیست ساله توسعه طراحی شده است (نیلی احمدآبادی، 1388).
ض. ع (3) چیستی مدلها جدول 7 مقایسه فراوانی و درصد مؤلفههای اصلی کتب لاتین و فارسی مؤلفه فراوانی لاتین فراوانی فارسی مؤلفه فراوانی لاتین فراوانی فارسی مبانی تکنولوژی آموزشی 34 27 مدلهای رفتاری 7 3 مباحث یاددهی و یادگیری 67 22 مدلهای شناختی 17 14 رسانه و تکنولوژی آموزشی 149 56 مدلهای ساختارگرایی 41 11 طراحی آموزشی 80 75 سایر مدلهای طراحی 24 3 بهبود عملکرد 29 9 سازمانهای حرفهای 3 0 ارتباطات 1 15 مطالعات تطبیقی 2 1 نظریههای یادگیری 27 39 روندهای آتی 12 4 نظریه آموزش 15 4 نظریه نظامها 1 9 پژوهش و تکنولوژی 11 4 نمودار میلهای مقایسه فراوانی فهرست مطالب کتب لاتین و فارسی بحث و نتیجهگیری در این پژوهش با استفاده از روش توصیفیـ تحلیلی به مقایسه و تحلیل گرایشهای موضوعی رشته تکنولوژی آموزشی در ایران و جهان پرداخته شد."