چکیده:
روش: پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از 56 متغیر در شاخصهای بهداشتی-محیطی و ماهیت توسعه‌ای-کاربردی در مدلهای Entropy-VIKOR و TOPSIS و نرم افزار GIS، Excel، به بررسی رتبه‌بندی و ارزیابی شهر سالم در استان یزد پرداخته است. یافته‌ها: بین شهرستانهای استان، میزان سلامتی شهرها در شاخصهای مورد مطالعه تفاوت فاحشی دارد. به گونه‌ای که میانگین درجه انحرف به تفکیک هر شاخص برابر 277/0% که بیشترین مقدار درجه انحراف برابر 852/0% در کل شاخصها است و براساس نتیجه مدل TOPSIS، تمام شروط مدل VIKOR مورد تأیید قرار گرفته و به‌طورکلی شهرستان یزد با مقدار TOPSIS برابر با 496/0% به عنوان برترین شهرستان و شهرستان خاتم با مقدار TOPSIS برابر با 108/0% به عنوان محروم‌ترین شهرستان در شاخصهای مورد قرار گرفته‌اند. بحث: اختلاف زیاد توسعه بین مناطق استان، دلالت بر اهمیت دوچندان برنامه‌ریزی و آینده‌نگری شهر سالم با رویکرد توسعه پایدار در استان دارد.
خلاصه ماشینی:
تمامی شهرها به ویژه کلان شهرها در این کشورها، از لحاظ بهداشت محیط و کیفیت زندگی، در شرایط نابسامانی به سر میبرند، چرا که مراکز شهرنشینی از تراکم و حضور متمرکز مردم ، ساختمانها و فعالیتها به وجود می آیند و توسعه آنها در فضایی محدود صورت می گیرد و نیز رشد اقتصاد جهانی به همراه پیشرفت تکنولوژیهای جدید، توسعه چشمگیر جهانی در برنامه ریزی شهری و شهرسازی، متعاقبا تغییراتی بر شرایط زندگی مردم و محیط زیست آنها به وجود آورده است (آقابزرگی و همکاران ، ١٣٩٣).
سازمان بهداشت جهانی (گلدشتاین ٢ و همکاران ، ٢٠٠٠) یازده اصل زیر را برای یک شهر سالم در نظر گرفته است : - تأمین نیازهای اساسی شهروندان (غذا، آب ، پناهگاه ، درآمد، امنیت و شغل )؛ - محیط شهری پاکیزه و مطمئن برای تمام افراد همراه با مسکن با کیفیت ؛ - اکوسیسم شهری که نه تنها در زمان حال از ثبات برخوردار باشد بلکه در دراز مدت نیز وضعیت پایداری داشته باشد؛ - برخوداری از یک اقتصاد شهری متنوع و شکوفا؛ - اجتماعی که در آن قویا حس حمایت از یکدیگر بر احساس منافع شخصی غلبه داشته باشد؛ - جامعه ای که در آن افراد در تصمیم گیریهای مربوط به زندگی، سلامت و رفاه خویش حداکثر مشارکت را دارند؛ - تشویق و ترغیب شهروندان در توجه به گذشته و فرهنگ خویش و نیز ارتباط با دیگر گروههای ساکن در شهر؛ 1.
مراحل روش مدل مورد نظر به شرح زیر است (مودت و ملکی، ١٣٩٣): طیف بندی و ارزیابی فضایی شهر سالم با رویکرد توسعه پایدار شهری...