چکیده:
بررسی آثار ادبی براساس رویکرد پساساختگرایی یکی از روشهای نوین تحلیل متن است که، به منظور داشتن دیدگاهی انتقادی به دانش بدیهی انگاشته شده، به دنبال تناقضهایی درون متن میگردد تا بدین وسیله تقابلهای دوگانهای که متن را شکل میدهد شالودهشکنی کند و نشان دهد این تقابلها بر بنیاد استواری قرار ندارد. بر اساس مطالعات بسیار گسترده-ای در گفتار و نوشتار زنان در سالها و فرهنگهای مختلف، شاخصههایی بهعنوان سبک زنانه به آثار زنان نسبت داده شده است که، خارج از معنای ارزشگذارانهای که در تقابلهای دوگانه وجود دارد، سبک زنان را در تقابل با سبک سخن مردان قرار میدهد. این ویژگیها عبارتند از: کاربرد فراوان صورتهای بیانگر، صورتهای مبهم زبان، کاربرد فراوان منادا، جملات معترضه و عاطفی، بسامد زیاد جملات ناتمام، گرایش به سادهنویسی و جزئینگری، سخن گفتن از موضع ضعف و عدم اقتدارگرایی، کاربرد فرایندهایی که فعالیت ذهنی زیادی نمیطلبد. در این مقاله برآنیم بر اساس بررسی شالودهشکنانۀ سبک زنانه در خاطرات تاج-السلطنه که در شمار اولین روایتهای تاریخی و داستانهای زندگینامهای از زبان زنان محسوب میشود، و مقایسۀ آن با روایت زندگینامهای مردانه که در بافت و موقعیت یکسان توسط عزیزالسلطان نوشته شده (خاطرات ملیجک)، نشان دهیم که نسبت دادن برخی از این شاخصهها به سبک زنانه اساس محکمی ندارد و با تغییر عوامل اجتماعی و فرهنگی تغییر میکند. شواهدی که ما را به این مهم رهنمون میشود عبارتاند از سخن گفتن از موضع قدرت، وجود صدای فعال، کاربرد پر بسامد فرایندهای پیچیدۀ ذهنی در خاطرات تاج-السلطنه.
Text analysis based on deconstructive approche is one of the new perspective to literary criticism. This view look for contradictions within the text Thereby deconstructing the binary oppositions founded the text and demonstrating that this oppositions do not have firm base. According extensive studies in women speech and writing in different years and cultures، some character are attributed to women as feminist style. in This opposition، regardless of rating، feminist style is in contrast to masculin’s. Feminine characteristics consists of Frequently used forms of expressive language، vague and imprecise language and intensifier، applications and prayers، hailing forms، sentences as opposed to rules of grammar and incomplete sentences، Frequently use of intonation، stop and stress، simple language، detailed writing، Speaking from a position of weakness and lack of authoritarianism and use of processes that do not require a lot of mental activity. this article demonstrates that attributing some of the features to feminine writing do not have solid base and alter within changing social and cultural factors، by analyzing the Memories of Taj-ol-Saltana as feminist narrative and comparing that with memories of Aziz-al-Soltan known by Malijak as masculine narrative which written in same context of Memories of Taj-ol-Saltana. Evidence that led us to this involved of writing from a position of strength، the active voice and use of complex mental processes.
خلاصه ماشینی:
بررسی شالودهشکنانۀ نوشتار زنانه: مقایسۀ سبک تاجالسلطنه و عزیزالسلطان فاطمه رضوی* کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد مریم صالحینیا استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد چکیده بررسی آثار ادبی براساس رویکردهای پساساختگرایی یکی از روشهای نوین تحلیل متن است که بهمنظور داشتن دیدگاهی انتقادی به دانش بدیهیانگاشتهشده، بهدنبال تناقضهایی درون متن میگردد تا بدین وسیله، تقابلهای دوگانهای را که متن را شکل میدهند، شالودهشکنی کند و نشان دهد این تقابلها بر بنیاد استواری قرار ندارند.
براساس مطالعات بسیار گستردهای در گفتار و نوشتار زنان طی سالها و در فرهنگهای مختلف، شاخصههایی بهعنوان سبک زنانه به آثار زنان نسبت داده شده است که خارج از معنای ارزشگذارانهای که در تقابلهای دوگانه وجود دارد، سبک زنان را در تقابل با سبک سخن مردان قرار میدهد.
. در این مقاله برآنیم با بررسی شالودهشکنانۀ سبک زنانه در خاطرات تاجالسلطنه- که در شمار اولین روایتهای تاریخی و داستانهای زندگینامهای از زبان زنان است- و مقایسۀ آن با روایت زندگینامهای مردانه که در بافت و موقعیت یکسان توسط عزیزالسلطان نوشته شده (خاطرات ملیجک)، نشان دهیم نسبت دادن برخی از این شاخصهها به سبک زنانه اساس محکمی ندارد و با تغییر عوامل اجتماعی و فرهنگی، دگرگون میشود.
این داستان بهسبب اینکه یک زن آن را نوشته1 و زنانگی اثر نهتنها از طریق محتوای بیانشده در اثر قابل تشخیص است، بلکه در صورتهای زبانی نیز دیده میشود، از دیدگاه سبکشناسی زنانه دارای اهمیت است.
مقایسۀ این اعداد نشان میدهد میزان واژگان خاص در خاطرات تاجالسلطنه بیشتر و درنتیجه، جزئینگری در این اثر زنانه بیش از «خاطرات ملیجک» است.